Ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti buxgalteriya hisobi va audit kafedrasi

Mahsulot ishlab chiqarish va davr xarajatlari tahlili.

Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida tannarxni pasaytirishning ahamiyati, uni mohiyati, tahlil vazifalari va axborot manbalari mahsulot tannarxi korxona moliya xo’jalik faoliyatini hamma tomonlarini aks ettiruvchi ko’rsatkichlardir. Shu tufayli ishlab chiqarish xarajatlarini to’g’ri hisobga olish va mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilish hamda tahlil qilish boshqaruv hisobi hamda moliyaviy va boshqaruv tahlili fanlarining muhim vazifalaridan biridir.
Bugungi kunda korxona faoliyatining muhim ko’rsatkichlaridan va unga baho beradigan mezon ko’rsatkichlaridan biri, foyda va rentabellikdir.. Mahsulot tannarxi – shu mahsulotni ishlab chiqarish uchun ketgan barcha bevosita va bilvosita xarajatlarning qiymat ifodasidir. Bugungi kunda amalda bo’lgan Nizomga muvofiq mahsulot (ish, xizmat)ni ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiradigan moddalar sirasiga o’zgarishlar kiritilgan Mazkur Nizom buxgalteriya hisobi maqsadlarida va soliqqa tortish maqsadlarida xarajatlarni hisoblash tartiblaridagi farqlanishlarini hisobga olib ishlab chiqilgan. Boshqaruv hisobi va boshqaruv tahlilining asosiy maqsadi xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning bozor iqtisodiyoti sharoitlarida raqobatga bardoshligini aniqlashdir.
27-jadval
Davr xarajatlari tahlili

	Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil			Hisobot yili			Farqi
		summa	foiz	summa		foiz	Summa		Foiz
	Sotish xarajatlari	515300	36,8	517318		37	2018		39
	Ma’muriy xarajatlar	240000	17	241406		18	1406		27
	Boshqa umumxo‘jalik xarajatlari	644020	46,1	645739		45	1719		34
	Jami davr xarajatlari:	1399320	100	1404463		100	5143		X

Yuqoridagi jadvaldan xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, umumiy olganda xarajatlar sezilarli darajada o’zgarmagan, mahsulotlar ko’proq ishlab chiqarilgani, ishchilar soni ortgani sababli sotish va ma’muriy xarajatlar ortgan bo’lsa, boshqa umumxo’jalik xarajatlari kamaygan.

8.