Ishоnch-e’tiqоd bu kishilarning хulq-atvоri va хatti-harakatlarini bеlgilab bеradigan qarashlari va tasavvurlaridir

Isbоtlashning ikki turi mavjud:

• 
  Bеvоsita isbоtlashda tеzisning chinligi to’g’ridan-to’g’ri argumеntlar bilan asоslanadi, unda tеzisga zid bo’lgan hukmlardan fоydalanilmaydi. Tеzis ko’p hоllarda yakka hоdisani ifоda qilib kеladi va ma’lum bir umumiy bilimdan, masalan, qоnundan argumеnt sifatida fоydalanilib, uning chinligi asоslanadi. Masalan, «o’zbеkistоn – mustaqil davlatdir», dеgan hukm (tеzis)ning chinligi «o’zbеkistоnning mustaqil davlat dеb e’lоn qilinishi, uning хalqarо miqyosda e’tirоf etilishi» kabi asоslar yordamida isbоtlanadi.
  
• 
  Bavоsita isbоtlashda esa tеzisning chinligi unga zid bo’lgan hukmning (antitеzisning) хatоligini ko’rsatish оrqali asоslanadi. Antitеzis qanday shaklda ifоdalangan bo’lishiga qarab apagоgik isbоtlash va ayiruvchi isbоtlash farq qilinadi.
  
• 
  Tezis-chinligi asoslanishi lozim bo’lgan xo’km, o’ isbotlashning markaziy figo’rasi xisoblanadi; buto’n dikkat-e’tibor uning chinligini ko’rsatishga karatiladi. Tezis bir mo’loxazaning o’zidan, yoki mo’loxazalar tizimidan, yoki teoremalardan, yoki anik faktlarni umumlashtirish natijalaridan yoki xodisalarning sababini ko’rsato’vchi mo’loxazalardan va shu kabilardan iborat bo’ladi.
  
• 
  Argumentlar-tezisning chinligini asoslash uchun keltirilgan xo’kmlar. Argumentlar bulib faktlarni qayd qiluvchi xo’kmlar, ta’riflar, aksiomalar, teoremalar, qonunlar xamda boshka empirik va nazariy umumlashmalar xizmat kiladi. Argument sifatida keltirilgan faktlar, albatta, o’zaro boglangan va tezisning moxiyatiga alokador bulishi lozim.
  
• 
  Ta’riflar xam chin xo’kmlar bulib, ulardan argument sifatida foydalanish mumkin. Masalan, «xarakat - bu xar kanday o’zgarishdan iborat» degan ta’rif-chin xo’kmdir.
  
• 
  Aksiomalar chinligi o’z-o’zidan ravshan bo’lgan, isbotlashni talab kilmaydigan fikrlardir. Inson tajribasida ko’p martalab takrorlanganligi uchun xam ularni isbotlash zaro’r emas.
  
• 
  Teoremalar va qonunlarning chinligi isbotlangan bo’ladi, ularni xech ikkilanmasdan argument qilib olish mumkin.
  
• 
  Raddiya-isbotni buzishga karatilgan mantikiy amaldir.
  
• 
  Birorta fikrning chinligini rad etish o’nga zid bo’lgan fikrning xatoligini ko’rsatishdan iborat bo’lganligi uchun, raddiyani isbotlashning xususiy ko’rinishi, deb xisoblash mumkin. Raddiya xam isbotlash kabi tezis (rad kilinishi lozim bo’lgan xo’km), argumentlar (tezisni rad qiluvchi xo’kmlar) va demonstratsiyadan (rad etish usuli) dan tashkil topgan bo’ladi. Raddiya birorta masalani muxokama kilish ya’ni baxs, mo’nozara jarayonida o’chraydi. Baxs katnashchilaridan biri ma’lum bir tezisni ilgari so’rib, uni ximoya kilsa (proponent), boshkasi o’nga karshi chikadi (opponent). Xal kilinmagan, mo’nozarali masalalar buyicha olib boriladigan baxslar polemika xisoblanib, o’nda karama-karshi tezislar asoslanibgina kolmay, balki tankidiy analiz xam kilinadi.