İslam hukuk usulü II iKİNCİ BÖLÜM ŞER’Î delillerden çikarilan hüKÜmler

Örnek: fakirlere infak, misafirlere ikram 
 
İfâ Etmesi İstenen Kişi (Mükellef) Açısından 
Aynî Vâcip 
Kifâî Vâcip 
Aynâ vâcip, şâriin, mükelleflerin her biri 
tarafından ifâ edilmesini istediği vâciptir. 
من ِم ُه
َ
لو ُص ُح ُعِرا
َّشلا َبَلَط اَم َوُه :ُُ ي ِنْيَعْلاُ ُب ِجاَوْلا
َني ِف
َّلَكُ ملْا ِدَرمفَأ منِم ٍدمرَف ِ لُك 
Hükmü: Her bir mükellefin bu vâcibi ifâ 
etmesi gerekir. 
Örnek: beş vakit namaz, oruç, zekat, hac 
Kifâî vâcip, şâriin, ifâsını mükelleflerin her 
birinden değil de hepsinden istediği vâciptir. 
من ِم ُه
َ
لو ُص ُح ُعِرا
َّشلا َبَلَط اَم َوُه :ُُ يِئاَفِكْلاُ ُب ِجاَوْلا
ممُهمن ِم ٍدمر
َف ِ لُك منِم َلْ َنيِفَّلَكُملْا ِعوُممجَم 
Hükmü: Mükelleflerden bir kısmı bu vâcibi 
ifâ ederse diğerlerinden sorumluluk düşer. 
Hiç kimse ifâ etmezse, herkes günahkar olur. 
Örnek: selama cevap vermek 
 

---

İstenilen Fiilin Belirli Olup Olmaması Açısından 
Muayyen Vâcip 
Muhayyer Vâcip 
Muayyen vâcip, şâriin, değişik işler arasında 
seçim hakkı tanımaksızın yapılacak işin 
aynısını istediği vâciptir. 
ِرمي
َغ منِم ِهِنميَعِب ُعِرا َّشلا ُه َبَلَط اَم َوُه :ُُُنَّيَعُْلْاُ ُب ِجاَوْلا
ٍة َفِلَت مخ ُم ٍدا َر
مفَأ َنميَب ٍريِيمخَت 
Hükmü: Vâcip olan fiilin kendisi ifâ 
edilmedikçe mükellefin zimmetinden bu borç 
düşmez. 
Örnek: namaz, oruç 
Muhayyer vâcip, şâriin, bir tek işi aynen 
belirlemeden birkaç işten birini yapmakta 
serbest bırakarak talep ettiği vâciptir. 
ي ِف ملَب ِهِنميَع ِب 
َ
لْ ُعِرا
َّشلا ُهَبَلَط اَم َوُه :ُُُرَّيَخُ ْلْاُ ُب ِجاَوْلا
ٍةَنَّيَع ُم ٍرو ُم
ُ
أ ِن مم ِض