Islom bank tizimi va uning rivojlanish tendensiyalari

2. Islom moliyaviy
instrumentlari

Islom moliyasi eng rivojlangan davlatlar

3. Islom banklari faoliyatida risklarning yuzaga kelishining bir qancha sabablari mavjud. Ular quyidagilar:

Bozorni yaxshi o'rganmaslik:
Resurslarni jalb qilish va ularni joylashtirish sohasida ma'lumotlarning noto'g'riligi yoki yetarli emasligi:
Kreditlanadigan loyiha, obyekt va mijozlar to'g'risida, ularning moliyaviy holati to'g'risidagi ma'lumotlarning noto'g'riligi yoki to'liq emasligi;
Tarmoqlar yoki sohalar faoliyatining o'ziga xos xususiyatlarining inobatga olinmaganligi;
Subyektlar yoki mijozlarning ongi, saviyasi mablag'lardan foydalanish bo'yicha bilim va maqsadlarining turli xilligi va boshqalar;

Risklarni boshqarish jarayoni

4. O’zbekistonda islomiy moliyalashtirishga doir harakatlarda davlat boshqaruvi.

• "2020-2025-yillarga mo'ljallangan O'zbekiston Respublikasining bank tizimini isloh qilish strategiyasi to'g'risidagi" farmonida belgilab qo’yilgan bandlarga ko’ra:

1. O‘zbekistonda mavjud bo‘lgan islomiy moliyaviy mahsulotlar turlarini kengaytirish, jumladan, Tavarruk, Musharaka, Mudarabah va boshqalar.

2. Islom moliyasining o'sishini qo'llab-quvvatlash uchun zarur huquqiy va me'yoriy bazalarni ishlab chiqish, shu jumladan, bank operatsiyalarida shariat standartlari joriy etilishini nazorat qiluvchi markaziy shariat kengashini va sukuk (islom obligatsiyalari) bo'yicha me'yoriy-huquqiy bazani yaratish.

• Foizli kreditlarni kamaytirish maqsadida prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 2020-yil 29-dekabrdagi parlamentga bo'lgan murojaatnomasida islomiy tijorat banklari yurtimizda o'z faoliyatini boshlashini ta'kidlab o'tgan edilar. Shu nuqtai nazardan O'zbekistonda Islomiy bank faoliyatini tashkil etish bo'yicha turli taklif va mulohazalar kiritilayotgani Islomiy banklar ahamiyatining qay darajada yuqori ekanligini ifodalaydi

4. O'zbekiston Respublikasida islomiy moliyalashtirish.

• O‘zbekistonda Islomiy moliyalashtirishga asosan loyihalarni amalga oshirish 2004-yildan boshlangan va bu O‘zbekistonning 2003-yil sentyabrda Islom taraqqiyot bankining aʼzoligiga qo‘shilishi bilan bog‘liq. 2004-yilda Islom taraqqiyot banki (ITB) tomonidan energetika va sog‘liqni saqlash sohasida loyihalarni moliyalashtirish uchun “ijara” va “murobaha” shartnomalaridan foydalanilgan. ITBning O‘zbekistondagi vakili o‘z faoliyatini Toshkentda 2006-yilning oktyabrida boshladi. Hozirgi kunda O‘zbekiston ITB guruhiga kiruvchi yana ikkita tashkilotning aʼzoligiga qo‘shilish masalasini ko‘rib chiqmoqda. Bular Investitsiyalar va eksport kreditlarini sug‘urtalash islom korporatsiyasi (ICIEC) va Xalqaro islom savdo-moliya korporatsiyasi(ITFC).