Islom iqtisodiyoti va moliyasi, ziyorat turizmi

2. YEVROPADA GASTRONOMIK TURIZMNING MINTAQAVIY RIVOJLANISHI
JST 2020-yilga kelib eng ommabop turizm turlaridan biri tematik bo'lishini bashorat qilmoqda, u allaqachon faol rivojlanmoqda, ammo bu turistik mahsulot hali Yevropa sayyohlik bozorida keng namoyish etilmagan, shuning uchun bunday turlarni rivojlantirish imkoniyatlarini ko'rib chiqish qiziqarli bo’ladi. Buning uchun hududning turistik resurslarini tahlil qilish zarur. Bunday mintaqa sifatida bir qator Yevropa davlatlari tanlandi: Fransiya, Italiya, Ispaniya, Germaniya, Portugaliya, Kipr, Gretsiya va Avstriya. Bu bir qator sabablarga bog'liq. Birinchidan, tadqiqotlarga ko'ra, Yevropa sayyohlar soni bo'yicha yetakchi mintaqadir: bu yerda juda ko'p madaniy va tarixiy yodgorliklar to'plangan va bundan tashqari, xizmat ko'rsatish sohasi yuqori darajada.
Ikkinchidan, tarixan Yevropa geografik, iqlimiy, ekologik, madaniy va siyosiy sharoitlarga ko‘ra, yuqori sifatli vinolarni ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchi dunyoda birinchi o‘rinda turadi. Sayyohlar bu hududga nafaqat Yevropa taomlari, balki uzum yig‘im-terimi bilan bog‘liq ko‘plab tatib ko‘rish va milliy bayramlar bilan ham qiziqadi. Shunday qilib, turizm va rezavorlardan olingan mahsulotlar ishlab chiqarish birgalikda Fransiya, Italiya, Ispaniya, Germaniya, Portugaliya, Gretsiya va Avstriya byudjetida juda muhim daromad manbai hisoblanadi.
Italiyaliklar birinchi bo'lib sayohatchilarni o'zlarining lazzatlari bilan jalb qilishdi. Bugungi kunda har o'ninchi mehmon Apennin orollariga mahalliy taomlarni tatib ko'rish uchun keladi. Aynan shu yerda yaqinda dunyodagi birinchi gastronomiya fanlari universiteti ochildi.
Mamlakatning istalgan mintaqasida italyan oshxonasidan bahramand bo'lishingiz va eng yaxshisi tatib ko'rish safarini uyurshtirishingiz mumkin, chunki har bir shaharda pishloqlar, kolbasalar va boshqa delikateslar uchun o'ziga xos maxfiy retseptlar mavjud.
Bundan tashqari, Italiyaga gastronomik turlarning 50% dan ortig'i vino tatib ko'rish turlari hisoblanadi². Italiyada yuzdan ortiq viloyatlar mavjud va deyarli har biri vino va gastronomik yo'llar bilan maqtanishi mumkin. Bu yerda sharob, pishloq biluvchilar, makaron, pitsani sevuvchilar uchun haqiqiy yer yuzidagi jannat. Toskanada vino va gastronomik marshrut sayyohlarga Valdorsiya vodiysining janubiy jozibasiga mehmonxona derazasidan va "sharob" poyezdining bekatlarida qoyil qolish imkoniyatini beradi. Sayohatchilarni "yo'lda" bir stakan shirin sharob va mahalliy shirinliklar bilan kutib olishadi. Shinam ovqatlanish mashinasi "sharob qabri" bilan jihozlangan. To'xtash joylarida sayyohlar vinochilikning texnologik jarayonini kuzatish uchun eng yaxshi vino zavodlariga boradilar.
Italiyaning har bir mintaqasi o'ziga xos pazandalik xususiyatlariga ega: mamlakat shimolida ular guruch va sariyog'ni afzal ko'radilar, janubda esa har xil turdagi makaron va zaytun moyisiz hayotni tasavvur qila olmaydi. 1870-yilda Italiyaning barcha burchaklaridan 1800 dan ortiq retseptlar to'plagan italiyalik oshpaz Artusining sa'y-harakatlari tufayli italyan pazandachiligi yaxlitlikka erishdi.
Italiyada oshxona an'analari ehtiyotkorlik bilan saqlanib, avloddan-avlodga o'tadi. Ehtimol, bu italyan oshxonasining butun dunyoda tan olinishi va mashhurligining siri.
Darhaqiqat, italyan oshxonasi chinakam xalqaro tus oldi - an'anaviy makaron va risotto bilan italyan restorani bo'lmagan shaharni topish qiyin. Pitsa uzoq vaqtdan beri amerikaliklar uchun "ularning" bo'lib kelgan, u butun Yevropa va hatto Osiyoda zavq bilan iste'mol qilinadi. Kapuchino va espresso bu ichimliklar bo'lib, ularsiz butun dunyo bo'ylab ko'pchilik hayotni tasavvur qila olmaydi va ularning vatani ham Italiyadir. Biroq, milliy italyan oshxonasining xususiyatlari nafaqat dunyoga mashhur, "brend" taomlari va mahsulotlaridadir. Italiya va uning oshxonasining diqqatga sazovor joyi ovqatga, pishirish jarayoniga va ovqatlanish madaniyatiga bog'liqdir.
Italiyada yo'lda, shoshqaloqlik bilan ovqatlanish odatiy hol emas, shuning uchun "fast food" u yerda ildiz otmagan. Agar Italiyada ular stolga o'tirishsa, u oila bilan nonushta, ishdagi hamkasblar bilan tushlik yoki do'stlar bilan kechki ovqat bo'ladimi, ular sekin ovqatlanadilar, jonli suhbatlashadilar va har doim bir shisha sharob ichishadi.
Ayni paytda: nonushtani o‘zing ye, tushlikni do‘sting bilan baham ko‘r, kechki ovqatni dushmanga ber, degan gap italiyaliklarga begona. Nonushta uchun ular odatda bir chashka kappuchino (Italiyada "ertalab" qahva hisoblanadi, kechki ovqatdan keyin ichmaydilar), pechenye yoki kruvasan bilan ichishadi. Tushlik kunning asosiy taomidir. 13:00-15:00 da ular birinchisini ( makaronni o'z ichiga oladi), ikkinchisini (risotto va boshqalar bo'lishi mumkin), salatlar va, albatta, shirinliklarni iste'mol qiladilar. Aytishim kerakki, Italiya aholisi shirinliklarni juda yaxshi ko'radilar, ayniqsa Italiyada ko'p turlari bo'lgan muzqaymoqqa befarq emaslar. Kechki ovqat, qoida tariqasida, unchalik to'la emas, ammo ba'zilar, ayniqsa ishbilarmonlar, tushlik va kechki ovqatni "almashtirishni" afzal ko'radilar - kechqurun to'liq ovqatlanish va tushdan keyin shunchaki gazak. Gastronomik sayohatda ko'pchilik italiyaliklar uchun odatiy turmush tarziga rioya qilinishi shart emas, ammo tushlik ham, kechki ovqat ham sharobsiz to'liq bo'lmaydi, italiyaliklarning fikriga ko'ra, kechki ovqatdan oldin ishtahani ochadi va undan keyin ovqat hazm qilishni yaxshilaydi.
Italiyaliklar ko'pincha tashqarida ovqatlanishadi, shuning uchun u yerda restoran madaniyati juda rivojlangan. Har qanday daromad darajasi uchun kafe va restoranlar mavjud: minimaldan juda lyuksgacha. Har qanday joyda sifatli taomlar va tegishli xizmatga ishonish mumkin.
Shunday qilib, italyan oshxonasi - makaron va souslar, pitsa va zaytun, pishloq va sharob. Bularning barchasini Italiya bo'ylab gastro-turga borish orqali tatib ko'rish mumkin. Ammo, eng muhimi, pazandalik sayohatida italyan oshxonasining o'zi ham Italiyaning o'zi, bir oz achchiq, nihoyatda, shirali ekanligini bilish mumkin.
Italiyadagi pitsa 200 xilda tayyorlanadi: dengiz mahsulotlari, qiyma go'sht, jambon, qo'ziqorin, pomidor va, albatta, turli xil pishloqlarning ajoyib kombinatsiyasi bilan. Haqiqiy gurmanlar va milliy italyan taomini biluvchilar tajribali pizzaiolo tomonidan sinchkovlik bilan tanlangan barcha ingredientlarni tatib ko'rishlari mumkin (pitsa pishiradigan odam shun day deyiladi).
Bu mamlakatga tashrif buyurish va uning ko'plab pishloqlarini tatib ko'rmaslik mumkin emas: parmesan, gorgonzola, mozzarella, pecorino - hamma narsani sanab bo'lmaydi. Albatta, italyan pishloqlari, masalan, Fransiya yoki Shveytsariyadagilardan butunlay farq qiladi va gurmanlar ularni nafaqat ta'mi, balki tashqi ko'rinishi bilan ham osongina ajrata oladi. Ba'zi pishloqlar pitsa tayyorlash uchun ishlatiladi, boshqalari makaron souslarining ajralmas qismiga aylanadi, boshqalari asosiy taomlarga qo'shimcha sifatida ishlatiladi, boshqalari esa kechki ovqatdan keyin sharob bilan xizmat qiladi. Yumshoq kremsi mascarpone pishlog’i mashhur Tiramisu desertining bir qismidir.
Italiyaning milliy taomlari juda xilma-xildir: har bir viloyatning o'ziga xos xususiyatlari bor, mamlakatning shimoliy va janubiy qismlarining taomlari bir-biridan sezilarli darajada farq qilishini hisobga olmaganda. Janubda siz baliq va dengiz mahsulotlaridan bahramand bo'lishingiz mumkin: omar, qisqichbaqalar va barcha turdagi mollyuskalar. Baliqlarni faqat tajribali oshpazlar, o'z ishining haqiqiy ustalari tayyorlaydi. Hayvon yog'lari ko'proq tarqalgan shimol oshxonasidan farqli o'laroq, janubda deyarli hamma narsa zaytun moyida pishiriladi. Bundan tashqari, zaytun barcha taomlar bilan tom ma'noda xizmat qiladi. Italiyaning shimoliy qismida go'sht ko'proq mashhur: yog'siz cho'chqa go'shti, ular butun bo'laklarda pishiriladi. Bu yerda qiyma go'sht faqat souslar uchun ishlatiladi. Milan sizga turli xil guruchli taomlarni taklif qiladi, chunki aynan shu yerda, Padana vodiysida butun Italiyani guruch bilan ta'minlaydigan ulkan plantatsiya bor. Venetsiyada baliq va dengiz mahsulotlaridan tayyorlangan taomlar ustunlik qiladi - sho'rvalar, panjara baliqlari, shuningdek, baliq risotto va polenta bilan qisqichbaqasimonlar pishiriladi. Ekzotik sevuvchilarga granseola - yog'li va limonli dengiz o'rgimchak go'shti yoqadi. Mamlakatning deyarli har qanday mintaqasida siz sabzavotli taomlarni tatib ko'rishingiz mumkin - ham xom, ham pishirilgan. To'yimli ovqatdan keyin eng yaxshi desert bu yerda haqiqiy italyan muzqaymoq bo'ladi.
Italiyaliklar yaxshi oshxonaning haqiqiy biluvchilari va mavsumiy gastronomik bayramlarni tashkil qilishni yaxshi ko'radilar. Misol uchun, sentabr oyida Neapolda o'tkaziladigan Pizzafest festivaliga borish imkoniyati mavjud. Aynan shu shaharda milliy italyan taomlari tayyorlana boshlagan deb ishoniladi, u hozir butun sayyorada mashhur bo'lib ketgan. Oktabr oyi boshida Albada Truffle festivali ochiladi - bu nodir va qimmatbaho qo'ziqorinlarni sotib olish uchun butun dunyodan oshpazlar tashrif buyuradigan truffle festivali. Oyning oxirida esa Turinda mazali va foydali taomlarni sevuvchilar uchun Slow Food festivali boshlanadi. Ushbu yarmarka nafaqat italiyaliklar uchun asosiy pazandalik tadbiriga aylandi: o'zlarining eng yaxshi mahsulotlarini taqdim etish uchun bu erga butun dunyodan fermerlar kelishadi.
Albatta, Italiyaga gastronomik sayohatlar yaxshi ovqatlanish uchun restoran va kafelarga kechayu kunduz sayohat emas. Ushbu mamlakatning turli burchaklariga sayohatlar paytida siz tabiat va me'moriy diqqatga sazovor joylardan to'liq bahramand bo'lishingiz, qirg'oqda dam olishingiz va mahalliy aholining an'analari bilan tanishishingiz mumkin. Ammo ulardagi asosiy narsa - bu faqat Italiyada tayyorlangan narsalarni sinab ko'rish imkoniyati.