Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti 5330200 Informatika va axborot texnologiyalari (boshqarishda) yo‘nalishi bakalavriat talabalari uchun

Qozonxonalarni kimyoviy suv bilan tozalash nima qiladi?
Sovutish suyuqligining past sifati tufayli qozonxonaning bir qator tipik muammolari mavjud bo'lib, ular faqat qozonxonada suvni avtomatik kimyoviy tozalash orqali hal qilinishi mumkin:

1. 
   Masshtabni shakllantirish. Erigan mineral tuzlar (asosan qattiqlik tuzlari) qizdirilganda issiqlik almashtirgichlarning ichki yuzalarida kam eriydigan qatlamlarga aylanadi. Shu sababli, o'choqdan sovutish suviga energiya o'tkazish tezligi kamayadi. 1 mm qalinlikdagi shkala qatlami o'rnatish samaradorligini 10% ga kamaytiradi. Agar doimiy sifatsiz sovutish suvi ishlatilsa, issiqlik almashtirgich butunlay tiqilib qoladi va qozon ishlamay qoladi. Bunga yo'l qo'ymaslik uchun sizning qozonxonangizda kimyoviy suvni tozalash haqida o'ylashingizni maslahat beramiz.
   
2. 
   Korroziya. Kimyoviy korroziyaning birinchi sababi suvda kislorod va karbonat angidrid mavjudligidir. Haroratning oshishi bilan ularning eruvchanligi pasayadi. Ular pufakchalar shaklida chiqariladi va issiqlik almashinuvchilari va isitish tizimlarining devorlari bilan reaksiyaga kirishadi. Ikkinchi sabab - suvning kislotaliligi oshishi. 8,3 dan 9 gacha bo'lgan pH qiymati normal hisoblanadi.Elektrokimyoviy korroziya - galvanik metall juftlarining hosil bo'lishining oqibati - aralashmalar ishtirokida ham sodir bo'ladi. Suvda erigan tuzlarning ionlari elektr zaryadini tashuvchi vazifasini bajaradi.
   

Qozon bosimli idishdir. Korroziya tufayli uning devorlari ingichka bo'ladi, mustahkamligi pasayadi. Shkala tufayli qozon suvi bilan issiqlikni assimilyatsiya qilishning buzilishi metallning mahalliy qizib ketishiga, deformatsiyaga va yo'q qilishga olib keladi. Bug 'va issiq suv qozonlari uchun etarli darajada kimyoviy suvni tozalash natijasida issiqlik almashtirgichning bosimsizlanish ehtimoli, qaynoq suv yoki qizib ketgan bug'ning chiqishi ortadi.
Qozonxona uchun kimyoviy suv tozalash tizimlarining (CWP) komponentlari
Qozonxonadagi kimyoviy suvni tozalash tizimlarining to'liq to'plami quyidagi shartlar asosida tanlanadi:

• 
  boshlang'ich suv sifati;
  
• 
  qozonxona va issiqlik iste'molchilarining ish parametrlari;
  
• 
  issiqlik tashuvchining turi (suv yoki bug ').
  

Qozonxonalar uchun suv mexanik va kolloid aralashmalarsiz bo'lishi kerak. Ular dastlabki tayyorlash bosqichida filtrlash, koagulyatsiya, flotatsiya yo'li bilan chiqariladi. Markazlashtirilmagan manbalardan - artezian va qum quduqlaridan, ochiq suv omborlaridan olinadigan suv uchun eng murakkab ko'p komponentli dastlabki tozalash tizimlari kerak. Qozonxona uchun CHPni o'rnatish bunga yordam beradi. Agar sovutish suvi markazlashtirilgan suv ta'minoti tizimidan olingan bo'lsa, oldindan tozalash talab qilinmasligi mumkin.
Qozonxonaning texnologik tsiklida ikki turdagi sovutish suvi ishlatiladi:

• 
  Dastlab tizimga to'ldirilgan suvni oziqlantirish.
  
• 
  Bo'yanish suvi nisbatan oz miqdorda qo'shiladi. Tizimdagi yo'qotishlarni qoplash uchun kerak.
  

Issiqlik elektr stantsiyalari uchun suvni tozalash jarayonida issiq suv va bug 'qozonlari uchun issiqlik tashuvchisiga tuz tarkibiga turli talablar qo'yiladi. Shunga ko'ra, qozonxonalar uchun kimyoviy suv tozalash tizimlari ham farq qilishi kerak. Biroq, umumiy qayta ishlash tamoyillari bir xil bo'lib qolmoqda.
Qozon oldidan ishlov berish
Qozon uskunasini dastlabki kimyoviy suv bilan tozalash quyidagi bosqichlardan iborat:

1. 
   Temirni olib tashlash. Sanoatda temirni tozalash zavodlarida Fe+ 2 ionlari Fe + 3 ga oksidlanadi. Temir birikmalari erimaydi. Ular cho'kadi, shundan so'ng ular mexanik filtr bilan chiqariladi.
   
2. 
   Qattiqlik tuzlarini olib tashlash. Sulfatlar va karbonatlarning kontsentratsiyasini kamaytirish uchun suv reagentlar (söndürülmüş ohak yoki soda) bilan ishlov beriladi, keyin cho'kindi filtratsiyasi, teskari osmos va ion almashinuvi amalga oshiriladi. Ishlab chiqarishda suvni yumshatish uchun qurilmalar qattiqlik tuzlarining qoldiq tarkibiga qo'yiladigan talablarga qarab tanlanadi.
   
3. 
   Deaeratsiya. Sovutish suyuqligining kerakli hajmiga qarab, erigan gazlarni olib tashlash uchun vakuum yoki termal usullar qo'llaniladi.
   

Asosiy va qo‘shimcha oquv adabiyotlar hamda axborot manbaalari
Asosiy adabiyotlar

1. 
   Twidel J.W., Wier A.D. Renewable Energy Resources. London 2015
   
2. 
   Madjidov T. Noan’anaviy va qayta tiklanuvchi energiya manbalari –T.: , 2014
   
3. 
   Клычев Ш,И. мухаммадиев М.М, авезов Р.Р., Потоенко К.Д. нетрадиционные и возобновляемые источники энергии. Учебник-Т. Издво “Fan va texnologiya”, 2010
   
4. 
   Muxammadiyev M.M, tashmatov X.K. Energiya yig‘uvchi qurilmalar. Darslik.-T , 2010