Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «elektronika va avtomatika» fakulteti «ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish» kafedrasi

1.4 Kamerali suyuqlik hisoblagichlari(Ковшовые счетчики жидкости)

Aylanadigan hisoblagich tizimi, silindrsimon rotordan va to‘rtta yarim doira shaklidagi kameralardan iborat.

4-rasm. Kamerali suyuqlik hisoblagich(Ковшовый счетчик жидкости) sxemasi

Rotorning uchida ikkita disk plitalari bor, ular ustiga to‘rtta rulman(подшипник) o'rnatilgan. Ushbu rulmanlar ichida kameralarning o‘qlari aylanadi. Suyuqlikning o‘tishi uchun o‘lchash xonasi va rotor o‘rtasida joylashgan aylanma kanal mavjud.

Kanalning ko‘ndalang kesim yuzasi quyidagiga teng:

bu erda r_u - o‘lchash kamerasining ichki radiusi; r_p - rotorning tashqi radiusi; H - kanalning balandligi.

Har doim ikki yoki uch kamera bilan to‘sib qo‘yilgan aylanma kanalni muhrlash uchun kameralar radiusi va ularning o‘qlari joylashgan r₀ doira radiusi o‘rtasidagi nisbat ta’minlanishi kerak:



Ish prinsipi: kameralarning harakati va rotorning aylanishi suyuqlikning kirish va chiqishdagi bosim farqidan kelib chiqadi. Bunday holda, kameralar rotorning o‘qiga nisbatan moyillikni o‘zgartirmasdan tekislik-parallel harakatlanadi.

Kamerali hisoblagichlarning afzalliklari:

• 
  Katta o‘lchov hajmi, chunki ular diametri 200-400 mm bo‘lgan quvurlarda suyuqlikning nisbatan katta hajmini o‘lchash uchun qulaydir. Rotorning to‘liq aylanishi uchun suyuqlik hisoblagich orqali o‘tadi, bu nafaqat aylanma kanalda joylashgan, balki rotordagi yarim dumaloq kameralarni ham to‘ldiradi.
  
• 
  Katta o‘lchov oralig‘i: Qmax / Qmin = 10.
  
• 
  O‘lchov oralig‘idagi kichik xato: o‘lchangan qiymatdan ± 0,5%.
  

Ushbu hisoblagichlarning asosiy kamchiligi - bu tizimning murakkabligi. Kamerada, ajratish elementlarining harakatlanishiga qarshilik boshqa kamera tipidagi hisoblagichlarda bo‘lgani kabi, suyuqlikning qovushoqligi oshib borishi bilan ko‘payadi, bu maksimal ruxsat etilgan sarfning mos ravishda pasayishiga olib keladi. Bosimning yo‘qolishi ko‘p hollarda 30 kPa dan oshmaydi (juda yuqori qovushoqlikda 50 kPa dan oshmaydi).