Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

Jami : ishlab chiqarish xarajatlari 
So’m 
Davr xarajatlari 
So’m 
YDC 
So’m 

---

258 
Jami : to’liq xarajatlar 
So’m 
Foyda 
So’m 
Ulgurji bahosi 
So’m 
Xarajatlarni oqilona rejalashtirish mahsulot narxini pasaytirishga ta’sir 
ko’rsatib, korxona daromadlarini ko’paytirish imkoniyatini yaratadi. Shuning 
uchun xarajatlarni rejalashtirishda barcha resurslar bo’yicha sarf me’yorlarini 
to’g’ri me’yorlashtirish korxona oldidagi eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi. 
Mavzu bo’yicha qisqacha xulosa 
Mahsulot tannarhi- korxonaning mahsulot tayyorlash jarayonida sarflangan 
xom-ashyo, materiallar, ishlab chiqarish vositalari, ishlab chiqarish va sotish bilan 
bog’liq bo’lgan xizmatlar uchun to’lov va harajatlarning pul orqali ifodalanishidir. 
Mahsulot tannarxining pasayishi asosida qo’shimcha moddiy resurslar yaratilib, 
mahsulot bahosini pasayishiga imkoniyat yaratiladi. 
Mahsulot tannarxini to’g’ri rejalashtirishda hisoblash va tahlil etish hamda 
uning pasayishi manbalarini aniqlash maqsadida faqat umumiy harajatlarnigina 
emas, balki ularning tarkibiy qismlarini ham bilish zarur. 
Mahsulot tannarxini rejalashtirishda quyidagi xarajat guruh turlari 
ishlatiladi: 
1) Iqtisodiy elementlar bo’yicha 
2) Kalkulyatsiya moddalari bo’yicha 
Harajat elementlari iqtisodiy mazmuni jihatdan bir turda bo’lgan harajatlarni 
birlashtirsa, kalkulyatsiya moddalari ishlab chiqarilayotgan mahsulot birligi 
tannarxi harajatlarining alohida moddalari bo’yicha pulda ifodalanishini ko’rsatadi. 
Xarajatlarni oqilona rejalashtirish mahsulot narxini pasaytirishga ta’sir 
ko’rsatib, korxona daromadlarini ko’paytirish imkoniyatini yaratadi. Shuning 
uchun xarajatlarni rejalashtirishda barcha resurslar bo’yicha sarf me’yorlarini 
to’g’ri me’yorlashtirish korxona oldidagi eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi 

---

259