Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

13.2. Xodimlarga bo’lgan talabni rejalashtirish 
Ishchilar sonini rejalashtirish asosi bo’lib, ishlab chiqarish rejasi, jihozlar 
soni, ish vaqti balansi, mahsulot mehnat sig’imi hamda soatlik unumdorlik kabi 
ko’rsatkichlar xizmat qiladi. 
Ishchilar sonini rejalashtirishda korxonada amalga oshirilishi kutilayotgan 
tadbirlar natijasida mehnat unumdorligi o’sishi e’tiborga olish zarur. 
Yuqorida aytilganidek ishchilarning haqiqiy soni deyilganda ishlab chiqarish 
faoliyatining uzluksizligini ta’minlash yoki ishlab chiqarish jihozini uzluksiz 
ishlashini ta’minlaydigan ishchilarning minimal soni tushuniladi. 
Bu mahsulot mehnat sig’imi bo’yicha, mahsulot soatlik unumdorligi va 
xizmat ko’rsatish me`yorlari bo’yicha aniqlanishi mumkin. 
Xizmat ko’rsatish me`yori bo’yicha ishchilar sonini rejalashtirishda quyidagi 
formuladan foydalaniladi: 
k
sm
Х
х К
s
sx
J
I

bu yerda: 
J
s
 – jihozlar soni; 
K
sm
 – smenalik koeffitsenti yoki smenalar soni; 
X
k
 – bir ishchiga biriktirilgan jihozlar soni yoki xizmat ko’rsatish me’yori. 
Agar ishchilarga mahsulot ishlab chiqarish me’yori belgilangan bo’lsa u 
holda ishchilar soni quyidagicha aniqlanadi: 
sм
sм
хТ
М
х 
ichn
sм
sх
Q
I
К

bu yerda: 
Q
sm
– smenalik ishlab chiqarish hajmi, kg; 
M
ichn
– ishchining soatlik mahsulot ishlab chiqarish normasi; 

---

222 
T
sm
– smena davomiyligi, soat. 
Mahsulot mehnat sig’imi bo’yicha ishchilar sonini rejalashtirishda quyidagi 
formuladan foydalanamiz: 
minb
s
m.s.
хK
F
t
х 
n
sх
Q
I

bu yerda: