Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

 
Bilimlarni tekshirish va mustahkamlash uchun savollar: 
1. Korxonaning tashkiliy reja bo`limida qanday masalalar yoritiladi? 
2. Tashkiliy strukturani tuzishda qanday prinsiplarga rioya qilinadi? 
3. Xodimlarni boshqarishni tashkil etishga qanday yondashuvlar mavjud? 
4. Tashkiliy struktura sxemasi qanday punktlardan tashkil topadi? 
5. Xodimlarni boshqarishda qanday savollar xal etiladi? 
6. Tashkiliy reja sxemasini tuzish uchun qanday xujjatlar talab etiladi? 
7. Malaka matritsasi qanday maqsadda tuziladi? 
8. Malaka matritsasi qanday tuzilishga ega? 
9. Tashki bozordagi faoliyat uchun malaka matritsasining farqi nimada? 
10. Kadrlarni tanlash va joy–joyiga qo`yishda qanday talablarga rioya qilinadi? 
Mavzuga tegishli test savollari: 
1. Tashkiliy reja mazmuni quyidagilardan iborat. 
A. Xodimlar faoliyatini nazorat qilish tizimini shakllantirish; 
B. Boshqaruv struktrasini shakllantirish; 
C. Xodimlar orasida majburiyatlarni taqsimlash tizimini shakllantirish; 
D. Mulkchilik masalalarini hal qilish. 
2. Boshqarishning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat. 
A. Majburiyatlarni optimal taqsimlash; 
B. Rahbarning axborot bilan ta’minoti; 
C. Yakkaboshchilik, nazoratning mavjudligi; 
D. Barcha javoblar to’g’ri. 
3. Ihtisoslashuv, yakkatartibdagi javobgarlik, xodimlarni ma’lum bir muddatga 
yollash bu – ? 
A. Xodimlarning boshqarishning Yapon usuli; 

---

212 
B. Xodimlarning boshqarishning Amerika usuli; 
C. Xodimlarning boshqarishning individual usuli; 
D. Xodimlarning boshqarishning Koreys usuli. 
4. Qarorlarning kollektiv tarzda qabul qilish ixtisoslashmagan holat, mansab 
bo’yicha sekin harakat bu – ? 
A. xodimlarning boshqarishning Yapon usuli; 
B. xodimlarning boshqarishning Amerika usuli; 
C. xodimlarning boshqarishning individual usuli; 
D. xodimlarning boshqarishning Koreys usuli. 
5. Boshqaruv strukturasining chiziqli shakli quyidagilarni ko’zda tutadi. 
A. Boshqarishning hamma funksiyalari korxona rahbarida toplanib, barcha quyi 
rahbarlar va ishlab chiqarish bo’g’inlari unga bo’ysunishni; 
B. Rahbarlar va ishlab chiqarish bo’g’inlarining faoliyati ixtisoslashtiriladi, har bir 
boshqaruv muayyan vazifalarni biriktirish; 
C. Har bir rahbar huzurida ixtisoslashgan xizmatlar, maslahatchilar kengashi 
tashkil etish; 
D. Korxonada gorizantal aloqalarni yo’lga qo’yish va ularni turli xil korxonalar 
faoliyati bilan kompyuterlar yordamida bog’lashni ta’minlash. 
6. Boshqaruv strukturasining funksional shakli quyidagilarni ko’zda tutadi. 
A. Boshqarishning hamma funksiyalari korxona rahbarida toplanib, barcha quyi 
rahbarlar va ishlab chiqarish bo’g’inlari unga bo’ysunishni; 
B. Rahbarlar va ishlab chiqarish bo’g’inlarining faoliyati ixtisoslashtiriladi, har bir 
boshqaruvga muayyan vazifalarni biriktirish; 
C. Har bir rahbar huzurida ixtisoslashgan hizmatlar, maslahatchilar kengashi 
tashkil etish; 
D. Korxonada gorizantal aloqalarni yo’lga qo’yish va ularni turli xil korxonalar 
faoliyati bilan kompyuterlar yordamida bog’lashni ta’minlash. 
7. Boshqaruv maqsadi bu – ? 
A. Obyektning kelgusidagi istalgan holati; 
B. Faoliyatni aniq sohaga, ishga yo’naltirish; 

---

213 
C. Xodimlar orasida majburiyatlarni taqsimlash va uni nazorat qilish; 
D. Topshiriqlarni shakllantirish va xodimlarga yetkazish. 
8. Xodimlarni boshqarish bu – ? 
A. Xodimlarning jismoniy va intelektual qobiliyatlaridan maksimal foydalanish 
maqsadida ularning ehtiyojlariga qiziqishlariga turli vositalar va uslublar bilan 
ta’sir ko’rsatish; 
B. Xodimlarni ishga yollash, ularga topshiriqlarni belgilash, ish haqini tashkil 
etish, kadrlar malakasini oshirishga qaratilgan faoliyat; 
C. Xodimlarning jismoniy va aqliy qobiliyatidan maksimal foydalanishga 
qaratilgan chora-tadbilrlar tizimi; 
D. Kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo’yish, ular orasida mehnat taqsimotini amalga 
oshirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash, kadrlar malakasini oshirish, kadrlar 
mehnat faoliyatini baholash mezonlarini ishlab chiqish, xodimlarni lavozim 
bo’yicha harakatini ta’minlash bilan bog’liq chora-tadbirlar tizimi. 
9. Kadrlar bilan ishlash siyosati quyidagilarni ko’zda tutadi ... 
A. Xodimlarning jismoniy va intelektual qobiliyatlaridan maksimal foydalanish 
maqsadida ularning ehtiyojlariga qiziqishlariga turli vositalar va uslublar bilan 
ta’sir ko’rsatish; 
B. Xodimlarni ishga yo’llash, ularga topshiriqlarni belgilash, ish haqini tashkil 
etish, kadrlar malakasini oshirishga qaratilgan faoliyat; 
C. Xodimlarning jismoniy va aqliy qobiliyatidan maksimal foydalanishga 
qaratilgan chora-tadbilrlar tizimi; 
D. Kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo’yish, ular orasida mehnat taqsimotini amalga 
oshirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash, kadrlar malakasini oshirish, kadrlar 
mehnat faoliyatini baholash mezonlarini ishlab chiqish, xodimlarni lavozim 
bo’yicha harakatini ta’minlash bilan bog’liq chora-tadbirlar tizimi. 
10. Tashkiliy rejada quyidagi masalalar yoritiladi ... 
A. Direktorlar kengashi, boshqaruv komandasining asosiy a’zolari orasida 
vazifalarni taqsimlash, javobgarlik, maosh, xodimlarning ish tajribalari; 

---

214 
B. Rezyume, nazorat turlari, aksiyalar va mukofot summalari, oilaviy sharoiti va 
tavsiyanomalar. 
C. Korxonaning direktorlar kengashi va investorlar; 
D. Mansablar ro’yxati, ustama harajatlar, vazifalar, ishchilarning yollash shartlari, 
mansab aklatlari. 

---

215