Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

 – 
1 stanokning rejadagi foydali ish vaqti fondi; 
S 
 – 
stanoklar soni;
 – 
normaning bajarish foizi;
 
 – 
rejaviy mehnat sig’imi. 
11.1 – jadval. 
Mahsulot mehnat siimi bo’yicha ishlab chiqarish quvvati hisobi. 
Stanok turi 
Soni 
Fr, 
soat 
Ishlab 
chiqarish 
normasini 
bajarilish 
koeffitsienti. 
Umumiy 
samarali 
ish vaqti 
fondi, 
ming st. 
soat 
Mahsulot 
birligi 
uchun 
vaqt 
normasi, 
soat 
Ishlab 
chiqarish 
quvvati, 
ming 
dona 
Revolver 
30 
3900 
1,0 
117,0 
5,0 
23,4 
Randalovchi 
20 
3900 
1,0 
78,0 
3,0 
26,0 
Shlifovka 
10 
3900 
1,0 
39,0 
2,0 
19,5 
Ushbu misolda etakchi stanoklar guruhi revolver stanoklari hisoblanadi (eng 
ko’p songa va katta mehnat sig’imiga ega). Demak sexning ishlab chiqarish 
quvvati 23,4 ming donaga teng va korxonada shlifovka stanoklarida ishlovchilar 
mehnatini tashkil etishni takomillashtirish zarurligini keltirib chiqaradi (masalan, 
maxsus moslamalar o’rnatish, yordamchi vaqtlarni qisqartirish, modernizatsiya 
qilish). 
­ 1 stanok soatdagi ishlab chiqarish normasi asosida ishlab chiqarish quvvatini 
hisoblash: 
Q=F
s
*S*U
s
 
bu yerda: 
U
s
 – 
stanokning unumdorligi. 

---

191 
11.2 – jadval. 
Stanokning unumdorligi bo’yicha ishlab chiqarish quvvati hisobi. 
Stanok turi 
Soni, 
dona 
F
r,
soat 
Umumiy 
samarali ish 
vaqti fondi, ming 
st. Soat 
1 stanok 
soatdagi 
ishlab 
chiqarish 
hajmi, dona 
Ishlab 
chiqarish 
quvvati, 
ming 
dona 
Revolver 
30 
3900 
117,0 
0,2 
23,4 
Randalovchi 
20 
3900 
78,0 
0,33 
26,0 
Shlifovka 
10 
3900 
39,0 
0,5 
19,5 
Sanoatda sexlarning ishlab chiqarish quvvatini shartli kom’lektlar asosida 
hisoblashdan ham foydalaniladi. Hisob tartibi quyidagicha: 
Avvalo umumiy mahsulot hajmida har bir mahsulot turini salmoi 
aniqlanadi,so’ngra jami shartli komplekt uchun umumiy vaqt normasi hisoblanadi 
vaishlab chiqarish quvvati aniqlanadi. 
Ishlab chiqarish quvvati quyidagicha aniqlanadi: 
bu yerda: 
T
vn
 – 
jami shartli komplekt uchun umumiy vaqt normasi. 
Shartli komplekt usuli bo’yicha frezerlash stanoklari ishlab chiqarish 
quvvatini hisoblash. 
Ko’rsatkichlar 
O’lchov birligi 
1m 
2m 
3m 
Salmoi 
% 
28 
32 
40 
Vaqt normasi 
Soat 
5 
10 
2 
Shartli komplekt 100 ta mahsulotdan iborat. Yuqoridagi strukturaga ko’ra 
shartli komplekt tarkibi quyidagicha: 
1-m: 100x28:100 = 28 dona; 
2-m: 100x32:100 = 32 dona; 
3-m: 100x40:100 = 40 dona. 
Umumiy vaqt normasi: 28x5+32x10+40x2= 540 soat. 
Ish vaqti fondi 81000 stanok/soatga teng. 
Ishlab chiqarish quvvati: 81000:540= 150 shartli kom’lekt. 

---

192 
Korxona ishlab chiqarish quvvati rejalashtirilgan nomenklatura bo’yicha 
hisoblanadi. Shuning uchun shartli kom’lektdagi har bir turdagi mahsulot sonini 
kom’laektlar soniga ko’paytiriladi: 
1-m: 28x150= 4200 dona; 
2-m: 32x150= 4800 dona; 
3-m: 40x150= 6000 dona. 
Davriy ishlovchi jihozlar quvvatini (vannalar, kimyoviy agregatlar, quritish 
kameralari) hisoblash uchun quyidagi boshlanich ma’lumotlar zarur: agregatga 
solinadigan xom material va yarim fabrikatlar; agregatdan yaroqli mahsulot chiqish 
koeffitsienti; ishlab chiqarish sikli davomiyligi; ish vaqti fondi. 
Ishlab chiqarish quvvati quyidagicha aniqlanadi: 
D
F
К
M
N
Q
s
dav
*
*
*

bu yerda: