Ҳисобли-график иши бўйича берилган топшириқлар асосида бажарилган масалалар ечими: 1-masala

ҲИСОБЛИ-ГРАФИК ИШИ бўйича берилган топшириқлар асосида бажарилган масалалар ечими:


1.1-MASALA
Uch fazali TС turidagi transformatorning texnik tavsiflari 1.1-jadvalda keltirilgan: nominal quvvat S_nom, birlamchi va ikkilamchi nominal kuchlan-ishlar U_1nom va U_2nom, qisqa tutashuv kuchlanishi и_q, qisqa tutashuv quvvati Р_q.nom, salt yurish quvvati Р_q.nom, va toki i₀.
Kerakli ko’rsatkichlarni aniqlang va qisqa tutashuv uchburchagini quring (cho’lg’am Y/Y usulida ulangan).


1.1-jadval

TRANSFORMATOR TURI	Snom, kV·А	Ulnom, kV	U2nom, kV	иq, %	Рq.nom, kVt	Р0nom, kVt
TC-10/0,38	10	0,38	0,23	5,5	0,35	0,145
TC-16/0,38	16	0,38	0,4	5,5	0,60	0,17
TC-25/0,5	25	0,5	0,23	5,5	0,7	0,21
TC-40/0,5	40	0,5	0,4	5,5	0,8	0,36
TC-63/0,5	63	0,38	0,23	5,5	0,135	0,45
TC-100/0,5	100	500	0,4	5,5	0,2	0,75
TC-160/0,5	160	400	0,23	5,5	2,7	1,25

TС-10/0,5 transformator misolida variantni yechimi:
1. Qisqa tutashuv kuchlanishi
U_1q= 10^-2и_qU_lnom =10^{-2 .} 5.5 ^. 380=20.9 V
2. Qisqa tutashuv toki
I_1q = I_1nom = S_nom/( U_1nom) = 10kvt,A/0.38kv=26.31 A
3. Qisqa tutashuv rejimi quvvatining koeffitsiyenti
cosφ_q = Р_q.nom/( U_1qI_1q) = 0.35kvt/20.9 V^.26.3 A=350 Vt/549 ^. 67VA=0.63 ; φ_q = 50.9°;
sinφ_q= 50.9^o =0.78.
4.Qisqa tutashuv to’liq qarshiligi
z_q = U_1q/( I_1q) = 20.9V/26.3A=0.79 Ом.

5.Qisqa tutashuv qarshiligining aktiv qismi

r_q= Z_qcosφ_q = 0.79 Ом ^. 0.78=0.616 Ом.
6. Qisqa tutashuv qarshiligining induktiv qismi
х_q = Z_qsinφ_q = 0.79Ом ^. 0.78=0.61 Ом
7. Qisqa tutashuv kuchlanish uchburchak tomonlari (1.1-rasm).
U_q = I_lqz_q = 26.31 A ^. 0.79 Oм=20.78V;
U_q.а = I_1qr_q = 26.31 A ^. 0.61 Ом=16.04V ;
U_q.r = I_1qх_q= 20.31A^. 0.61 Ом=16.04V



1.1-rasm. Qisqa tutashuv kuchlanish uchburchagi

8. Kuchlanish masshtabini m_U = 5 V/mm deb qabul qilamiz, bunda vektor uzunligi (qisqa tutashuv uchburchagi tomonlari) quyidagiga teng bo’ladi:

U_q = 317 / 5 = 63 mm; U_q.а= 69 / 5 = 14 mm; U_q.r= 307 / 5 = 61 mm.


1.2-MASALA

1.1-masala ma’lumotlaridan foydalanib, nominal yuklamada transformator chiqishida kuchlanish o’zgarishi ΔU_nom qiymatini, yuklama quvvat koeffitsiyenti cosφ₂=1 va cosφ₂=0,8, yuklama induktiv va sig’im tavsifiga, shuningdek yuklama aktiv-induktiv tavsif va φ₂=φ_q faza siljishiga ega bo’lganda aniqlang.

Olingan natijalarni solishtirib, yuklama turi transformator ikkilamchi kuchlanish qiymatiga ta’siri haqida xulosa chiqaring.


TС-10/0,5 transformator misolida variant yechimi:
1. Masalani yechish uchun ushbu formuladan foydalanimiz
ΔU_nom = u_q.аcosφ₂ + u_q.rsinφ_2,
bu yerda
u_q.а = (U_q.а/U_lnom) 100 =( 0.014m/380Vt) ^. 100 =0.03
u_q.r = (U_q.r/U_lnom) 100 =(0.061m/380Vt) ^. 100 =0.16
u_q = (U_q/U_lnom) 100 = 0.063 m/380Vt) ^. 100 =0.16
cosφ_q=u_q.а/u_q =0.03/0.16=0.18
2. Aktiv yuklama: cosφ₂ = 1; sinφ₂ = 0, bunda
ΔU_nom = (0.03 ^.1+0.16 ^. 0)=0.03.
3. Aktiv-induktiv yuklama: cosφ₂ = 0,8; sinφ₂ = 0,6, bunda
ΔU_ном =0.03^.0.8+0.16 ^. 0.6=0.024+0.096=0.12
4. Aktiv-sig’im yuklamasi:cosφ₂ = 0,8; sinφ₂ = 0,6 (hisoblashda ikkinchi yig’indini “manfiy” qiymat bilan qabul qiling), bunda
ΔU_ном =0.03^.0.8+0.16 ^. 0.6=0.024+0.096=0.12
5. Aktiv-induktiv yuklama:φ₂ = φ_к = 77°, cosφ₂ = 0,22 va sinφ₂ = 0,97, bunda
ΔU_ном = 0.03^. 0,22 +0.16 ^. 0,97=0.0066+0.15=0.16
6. Olingan natijalarni tahlil qilib, xulosa qilamiz:
а) nominal yuklamada transformator chiqishida kuchlanishning minimal o’zgarishi aktiv yuklamada kuzatiladi (0,69%);
б) faza siljish burchagi φ₂ = φ_к = 77° bo’lganda, ΔU_ном = 3,13% eng katta qiymati aktiv-induktiv yuklamada kuzatiladi;
в) aktiv-sig’im tavsifida ΔU_ном manfiy qiymatga ega bo’ladi, ya’ni ikkilachi cho’lg’am chiqishlaridagi kuchlanish 1,3% ga ortadi.