Issiq ichimliklar va shifobaxsh damlamalarni tayyorlash texnologiyasi va texnika xavfsizligi qoidalari Сhoy ishlab chiqarish, navlari, sifatiga qo'yiladigan talablari, sharoitlari. Qahfa ichimliklari

Choy damlash. Chinni choynak qaynab turgan suvda chayib tashlanadi, so‘ng 
quruq choy solinib, choynakning 1G`3 qismiga qaynab turgan suv qo‘yiladi, 
qopqog‘i yopilib, usti sochiq bilan yopib qo‘yiladi. 5-10 daqiqa davomida choy 
damlanadi. Damlangan choyning ustidan qaynab turgan suv quyib, choynak 
to‘ldiriladi va bir oz tindirilib tayyor holga keltiriladi. Agar g‘isht-sifat ko‘k choy 
bo‘lsa, uni damlashdan oldin maydalanadi. Damlangan choyni plita chetida uzoq 
saqlash yoki qaynatish taqiqlanadi, chunki bunda choy o‘ziga xos qo‘lansa hidga 
ega bo‘lib, o‘z sifatini yo‘qotadi. Damlanib suyuqligi ajratilgan choy shamasi 
ustiga quruq choy solib choy damlash ham, bu ma'lum darajada, damlangan choy 
sifatiga ta'sir ko‘rsatadi. Damlangan choy bir soat davomida o‘z sifatini saqlab 
turadi. 
Choylarni tarqatishda damlangan choy stakanga qo‘yilib, stakan osti idishiga 
choy qoshig‘i bilan qo‘yib beriladi. Alohida maxsus kichik taqsimchalarda qand, 
shakar, murabbo, limon parragi, konfet, taqsimchalarda shirinliklar, gumma, tort, 
qandolatchilik mahsulotlari; chuqur idishlarda sut, qaymoq beriladi. Bundan 
tashqari choyni portsiyalangan stakanda damlash uchun mo‘ljallab qadoqlangan 
maxsus qopchiqda xam berish mumkin. Alohida choynakda qaynagan suv beriladi. 

---

Choyxonalarda damlangan choy kichkina chinni choynaklarda beriladi. Bir 
vaqtning o‘zida katta choynakda qaynagan suv, stakan va choyqoshiq beriladi. 
Agar shakarli choy ko‘proq miqdorda tayyorlab tarqatiladigan bo‘lsa, choy 
damlanayotgan paytda unga shakar qo‘shib tayyorlash mumkin. Choylarni 
tarqatishda turli shiravorlar va non mahsulotlarini tavsiya qilish mumkin. 
Jumladan, konfet, sho‘qolad, pryanik, pirojniy, pechenye, pirog va boshqalar. Ko‘k 
choy shakarsiz, piyolada. ichiladi, unga sharq qandolat mahsulotlari, kishmish, 
bargak qo‘shib beriladi.
Kakao. Kakao tropik kakao daraxtining urug‘idan tayyorlanadigan porosho‘q. 
Tarkibida 15% gacha yog‘ bor. Kakaodan issiq va sovuq ichimliklar tayyorlanadi, 
shuningdek shirinliklar (krem, morojniy), pomadka, shakar, qiyom va boshqalarga 
qo‘shiladi. 
Issiq kakao (1 stakan) kichik kastryulkaga 2 choy qoshig‘ida kakao poroshogi, 
shakar (ta'bga ko‘ra), biroz sut solib, porosho‘q qumoqlari yo‘qolguncha eziladi. 
Hosil olovdan olinadi. 
Qahva, qahva - tropik qahva daraxtining urug‘i (qahva bo‘tqasi yoki doni), 
shuningdek ulardan tayyorlanadigan lazzatli, xushbo‘y ichimlik. Qahva tarkibida 
kletchatka, azotsimon moddalar, qahvain, qand, yog‘ va mineral tuzlar bor. 
Tabbiy qahvadan tayyorlangan ichimlikda qahvain miqdori ko‘p bo‘lganligi 
sababli, markaziy nerv sistemasiga qo‘zg‘atuvchi va mustahkamlovchi ta'sir 
ko‘rsatadi. Bir choyqoshiq maydalangan qahvada 0,07-0,1 g kofein bor. Bu miqdor 
sog‘lom va arterial bosimi past kishilarning ish unumini oshirish, yurak faoliyatini 
yaxshilash uchun yetarlidir. Qahva oshqozon syekretsiyasini ham qo‘zg‘atadi. 
Asab sistemasining qo‘zg‘aluvchanligi kuchaygan, xafa qon, gipertoniya, 
uyqusizlik kabi kasalliklarga chalingan kishilar uchun tabbiy qahva tavsiya 
etilmaydi. U oshqozoni kasal (masalan, me'da yara kasalligi) kishilar uchun ham 
zararlidir. Qahvani me'yoridan ko‘p iste'mol qilish sog‘lom kishilarni ham yurak 
kasali va uyqusizlikka olib kelishi mumkin, shuning uchun qahva ichimligini 
yotish oldidan ichish tavsiya etilmaydi. 

---

Qo‘l rang qahva qoplarini sust olovda, jigar rang tusga kirgupcha qovurib 
(yaxshisi chuyan tovada), so‘ngra ulardan qahva ichimligi tayyorlash mumkin. 
Qahva donlarini uyda maxsus qahvamaydalagich yordamida yanchish mumkin. 
Qahva ayniqsa poroshogi, xushbo‘yligini yo‘qotib, boshqa yoqimsiz xidlarni qabul 
qilish xususiyatiga ega bo‘lganligi sababli, u qopqog‘i zich berkitiladigan maxsus 
shisha yoki tunuka idishda saqlanishi lozim. Qahva donlari pchimlik tayyorlash 
oldidan yanchilgani ma'qo‘l. Qahva ichimligi qahva qaynatgichda qaynatiladi. 
Qahva tayyorlashning ko‘pgina usullari bor, lekin ichimlik qanday retsyept 
bo‘yicha tayyorlanmasin, shuni esda tutish lozimki, qahvani qaynatish va qayta-
qayta isitish mumkin emas, aks xolda ichimlik sifati buziladi. Uzoq vaqt berk 
idishda saqlangan qahva donlari ham xushbo‘yligini yo‘qotadi. Ularni asli xoliga 
keltirish uchun 10 minut sovuq suvda saqlab, so‘ng darhol duxovka yoki sust 
olovda isitib quritish lozim.
Qora qahva ichimligi odatdagicha (1 stakan suvga 1 choyqoshiq miqdorida 
yanchilgan qahva) va ikki hissa achchiq (1 stakan suvga 2-3 choyqoshiq miqdorida 
qahva) qilib tayyorlanadi. Qaynoq suv bilan chayilgan qahva qaynatgich yoki 
kastryulkaga yanchilgan qahva donlari solinadi, ustidan qaynoq suv qo‘yilib, sust 
olovga qo‘yiladi. Ichimlik ko‘tarilgach (qaynog‘iga yetmasdan), darhol olovdan 
olinadi va quyqumi idish tagiga cho‘ksin keyin 5-10 minut davomida tindiriladi. 
Idishga bir necha tomchi qaynagan sovuq suv qo‘yilsa, quyqumi tezroq cho‘kadi. 
Ikki hissa achchiq qahva ichimligi ikki bor olovga qo‘yiladi; oldin oddiy qora 
qahva tayyorlanadi, bir oz tingach, yana bir portsiya yanchilgan qahva doni solib 
olovga qo‘yiladi. Ichimlik ko‘tarilgach, olovdan olib tindiriladi, so‘ng dasturxonga 
tortiladi. Qahva ichimligi sikoriy bilan yoki sikoriysiz tayyorlanishi mumkin. 
Nonushtaga qahva ichimligi sut, quyultirilgan sut yoki qaymoq bilan tortilishi 
mumkin.
Sof qahva. Yanchilgan qahva turpi bilan yoki turpsiz holda tayyorlangan 
bo‘lishi mumkin. Qahvaning muhim tarkibiy qismi qahvain bo‘lib, o‘ziga xos ta'sir 
etuvchi xususiyati bilan boshqa mahsulotlardan farqlanadi. Qahva tarkibida oqsil, 
yog‘, shakar bo‘lib, bu uning ozuqalik qimmatini belgilaydi. 

---

Qahva tayyorlashning bir necha usuli bor. Biroq bu usullarning barchasi quruq 
qahva tarkibidagi xushxo‘r ekstrakt moddalarni xushta'm ichimlikka aylantirishdan 
nborat. Agar quruq qahva donachalari, ichimlik tayyorlashdan avval yanchilib 
suyuqlikda aralashtirilsa, qahva sifati yuqori darajada bo‘ladi. Yirikroq yanchilgan 
qahvaning xushxo‘rligi ko‘proq saqlanib, rangi tiniq bo‘ladi. Qahvalarni yanchish 
uchun tegirmon, qahva yanchuvchi mashinalardan foydalanish mumkin. 
Sutli qahva. Tayyor qora qahvaga qaynab turgan sut, shakar qo‘shib 
aralashtirib qaynatiladi. Stakanda tagiga taqsimcha qo‘yib, qahva idishida 
taqsimchaga qo‘yilran holda tarqatiladi.
Varshavacha sutli qahva. Odatdagicha qora qahva tayyorlanadi. Unga sut 
qo‘shilishini hisobga olib quyuqroq tayyorlanadn. Pishirib suzib olingan qahvaga 
qaynoq sut, shakar qo‘shib qaynatiladi. Tarqatishda stakan yoki qahva idishlariga 
qo‘yib beriladi. Ustiga qaynatishda ajratib olingan sut qaymog‘idan solib berish 
ham mumkin.