Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

30 
30
 
Маълумотлар таҳлили шуни кўрсатмоқдаки, ҳукумат томонидан хуфиёна 
иқтисодиётни қисқартириш бўйича кенг ислоҳотлар олиб борилганлигига 
қарамасдан, унинг улуши йилдан-йилга тартибсиз равишда ўсиб борган. Мазкур 
муаммони келтириб чиқарувчи бир қатор омиллар мавжуд. 
Хусусан, хуфиёна иқтисодиёт бўйича ягона институционал асоснинг мавжуд 
эмаслиги ҳамда давлат ташкилотлари ўртасидаги иқтисодий кўрсаткичларни 
умумлаштириш, таҳлил қилиш ҳамда рискларни аниқлаш ва бартараф этиш 
комплексининг мавжуд эмаслиги. 
Бундан ташқари, товар (хизмат)лар ҳаракатларини реал вақт режимида 
кузатиш имкониятига эга бўлган тизимнинг йўлга қўйилмаганлиги ҳамда ҳукумат 
томонидан иқтисодиётни рақамли трансформация қилишда хусусий шерикчиликни 
қўллаб қувватлашни назарда тутувчи стартапларнинг жорий қилинмаганлиги. 
Шунингдек, хуфиёна иқтисодиётни қисқартириш бўйича вазирлик, идора ва 
ташкилотларнинг 
ҳамкорликдаги 
мақсадли 
кўрсаткичларининг 
ишлаб 
чиқилмаётганлиги. 
4. Хулоса. 
Таъкидлаш жоизки, илғор мамлакатлар тажрибаси ва хуфиёна иқтисодиётга 
қарши курашиш бўйича кўп йиллик ислоҳотларнинг таҳлили, бугунги кунда 
хуфиёна иқтисодиётга қарши курашишда анъанавий воситалардан (солиқ юкини 
камайтириш, тадбиркорлик фаолиятидаги бюрократик тўсиқларни бартараф, 
коррупция даражасини пасайтириш ва аҳоли ҳуқуқий-маданиятини ошириш) воз 
кечган ҳолда ноананавий усулларни қўллашни талаб этмоқда. Мазкур ноананавий 
усуллар сифатида қуйидагиларни таклиф этишимиз мумкин: 
1. Сингапур ҳамда Россия Федерацияси тажрибаларидан келиб чиқиб, 
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги базасида “Big Data” технологияси асосида 
маълумотларни реал вақт режимида қайта ишлаш, таҳлил қилиш ҳамда кузатиш 
имкониятига эга платформани ишга тушириш. Мазкур платформа асосида, 
Марказий банк, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар, вазирлик ва идоралар 
шунингдек, иқтисодиётдаги тармоқ корхоналарининг маълумотлар баъзаларини 
интеграция қилиш (1-расм). 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
162