Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

1-жадвал 
Ўзбекистон Республикасида қўшилган қиймат солиғининг 2018-2023 
йиллардаги ўзгариш динамикаcи
3
№ Кўрcаткичлар 
Йиллар 
2018 
2019 
2020 
2021 
2022 2023 
1 
Қўшилган қиймат солиғи 
ставкаси, фоизда 
20 
20/15 
15 
15
15 
12 
Мамлакатимизда амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳатлар натижасида 
қўшилган қиймат солиғининг улуши йилдан йилга камайишига қарамасдан, ҳали 
ҳам сезиларли (2-жадвал).
2-жадвал 
Ўзбекистон Республикаси давлат бюджетининг даромадлари манбаида 2020-
2022 йилларда қўшилган қиймат солиғининг ўсиш динамикаси
4
, млрд. сўмда 
Кўрсаткичлар 
2020 
йил 
жамига 
нисбатан 
% да 
2021 
йил 
жамига 
нисбатан 
% да 
2022 
йил 
жамига 
нисбатан 
% да 
Давлат 
бюджети 
даромадлари 
132938 
100 
164681 
100 
202 
043 
100 
Билвосита 
солиқлар – жами 
46 428 
34,9 
56 292 
34,2 
71 390 
35,3 
Қўшилган қиймат 
солиғи (ҚҚС) 
31 177 
23,5 
38 439 
23,3 
52 189 
25,8 
Акциз солиғи 
11 697 
8,8 
13 088 
7,9 
13 455 
6,7 
Божхона божи 
3 554 
2,7 
4 765 
2,9 
5 746 
2,8 
2-жадвал маълумотларига таянадиган бўлсак, 2022 йил ҳолатига, қўшилган 
қиймат солиғи (ҚҚС) бўйича тушумлар 2022 йилда 52,2 трлн. сўмни ташкил этиб, 
2021 йилга нисбатан 13,8 трлн сўмга ёки 35,8%га ошди. 2022 йилда ҚҚС бўйича 
давлат бюджетига солиқ органлари томонидан 32,8 трлн сўм (2021 йилга нисбатан 
28,3%га кўпроқ), божхона органлари томонидан 38,7 трлн сўм (2021 йилга нисбатан 
41,8%га кўпроқ) ундирилди. 
Қўшилган қиймат солиғини ҳисоблаш ва ўндириш механизмидаги муаммолар: 
-солиққа тортиш тизимининг мураккаблиги; 
-солиққа тортиш базасини аниқлашдаги ноаниқликлар; 
- солиқдан қочишдаги муаммолар; 
-солиққа тортиш билан боғлиқ маъмурятчилигидаги юқори босим ва 
бюрократик тўсиқларнинг мавжудлиги; 
-солиқ рисклари ва низолар даражасининг юқорилиги; 
-тадбиркорларнинг рақобатбордошлигининг пастлиги ва бошқалар. 
Юқоридаги муаммоларни бартараф этиш бўйича таклифлар ва унинг 
ечимлари: 
- қўшилган қиймат солиғи тизимини соддалаштириш; 
- 
қўшилган 
қиймат 
солиғини 
ҳисоблашни 
ва 
тушунтиришларни 
унификациялаш; 
- қўшилган қиймат солиғини тўлашдан қочиш устидан назоратни кучайтириш 
3
Жадвал муаллиф томонидан шакллантирилган 
4
Иқтисодиёт 
ва 
молия 
вазирлигининг 
очиқ 
маълумотлари.https://old.mf.uz/media/file_uz/state-
budget/2021/prevd_doxodi_2021_uz.pdf 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
104 
ва рақамлаштириш; 
- кадрлар малаксини замон талабларига мослаштириш; 
- қўшилган қиймат солиғини ҳисоблаш ва ундириш тизимини соддалаштириш 
асосида кичик ва ўрта бизнесни қўллаб қувватлаш.