Истеъмолчилар электр қурилмаларини техник эксплуатация қилиш қоидалари ва истеъмолчилар электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидаларини тасдиқлаш тўҒрисида

Кучланиши 1000 В дан юқори бўлган электр узатиш ҳаво тармоқларини эксплуатация қилишда техник талаблар
1. Мазкур Қоидалар корхоналарда эксплуатация қилинаётган кучланиши 1000 В дан 220 кВ гача бўлган ҲТлар учун тааллуқлидир.
Қоидалар — эксплуатация қилиниши махсус қоидалар билан белгиланган контакт тармоқларининг ҲТ ва бошқа махсус ҳаво тармоқлари ва иншоотларига тааллуқли эмас.
2. ҲТни эксплуатация қилувчи корхона Электр тармоқлари хўжалиги объектларини муҳофаза қилиш қоидаларига мувофиқ белгиланган қўриқлаш зоналарида эксплуатация қилишнинг нормал шароитларини, бахтсиз ҳодисаларни, ёнғинларни бартараф қилиш ва бошқаларни таъминлайди.
3. ҲТни эксплуатация қилувчи корхона (қишлоқ хўжалиги ва бошқа ишлар бошлаш муддати ҳақида хабар олганидан кейин) ердан фойдаланувчилардан муҳофаза зонасига кирувчи ер участкаларида ҲЛнинг бутлигини таъминлаш, эксплуатация қилишнинг нормал шароитларини яратиш мақсадида Электр тармоқлари хўжалиги объектларини муҳофаза қилиш қоидаларига қатъий риоя қилишни талаб қилади.
4. ҲТ ва ток ўтказгичларни кўрикдан ўтказишда қуйидагиларни текшириш зарур:
трассанинг ёнғинга қарши ҳолатини: ҲТнинг муҳофаза зонасида бегона предметлар, қурилишлар, пичан ғарамлари, тахланган ёғочлар, тармоққа қулаши мумкин бўлган ёки симларга хавфли яқинлашган дарахтлар, ёнувчан матариаллар сақланиши, гулханларни бўлмаслигини; ҲТни эксплуатация қилувчи ташкилот ва эгасининг ёзма рухсатисиз уларнинг муҳофаза зонасида ишлар бажарилмаслиги шарт;
пойдевор, қўшилган (уланган) мосламаларнинг ҳолатини: пойдевор атрофида тупроқ ўтириб қолган ёки қаварган бўлмаслиги, пойдеворда (қўшилган мосламаларда) ёриқлар ва шкастланишлар бўлмаслиги керак; етарли даражада чуқурликда бўлиши шарт;
таянчларнинг ҳолатини: уларнинг оғишлари ёки тупроқда силжишлари, ёғоч деталларнинг куйганлиги ва парчаланган бўлмаслигини, бандажлар, пайвандланган чоклар, металл таянчлардаги болтли ва парчин михли бирикмалар яхлитлиги бузилмаслигини, металл элементларнинг узилишлари, металл коррозияси, темир-бетон таянчларда ёриқлар ва носозликлар, уларда қуш уялари ва бошқа бегона предметлар йўқлигини, таянчларда плакатлар ва хавфсизлик белгилари бўлиши керак;
симлар ва трослар ҳолатини: алоҳида сим толаларининг узилишлари ва эриган жойлари, симларга ва тросларга ердан туриб ирғитиб ташланган сим бўлаклари бўлмаслигини, улар созланган бузилиш, симларнинг солқилигини ва симлардан ергача ва объектларгача бўлган масофанинг рухсат этилмаган ўзгаришларини, ҲТ лойиҳасида кўзда тутилган титрашларни сўндирувчи қурилмалар жойларидан силжиганлигини;
ток ўтказгичларнинг эгилувчан шиналари ҳолатини: айланган, ажралиб кетган ва ёрилган симлар бўлмаслиги шарт;
изоляторлар ҳолатини: штирли изоляторлар синган, куйган, ёрилган, кирланган, сирланган юзалари шикастланган, штирга ёки илгакларга нотўғри ўрнатилган, ҳимоя шохлари шикастланган бўлмаслиги керак; гайкалар, қулфлар ва шплинтлар ўз жойида бўлиши шарт;
арматура ҳолатини: унда ёриқлар, алоҳида деталлар ишқаланиб емирилган ёки деформацияланган бўлмаслиги шарт;
разрядлагичлар, ҲТдаги коммутация аппаратлари, тушишлардаги кабелларнинг тугалловчи муфталари ҳолатини: ерга уловчи тушишларни таянчларда ва ер олдида бузилишлари ва узилишлари, яшиндан ҳимоя троссининг ерга уловчи тушиш ёки таянч танаси билан болтли бирикмаларидаги контактларни бузилишлари, ерга уловчи қурилма элементларининг занглашдан емирилишлари бўлмаслиги шарт.
5. Титрашдан симларнинг шикастланишлари аниқланганда, ҲТ тўлиқ, симларни ушлаб турувчи қисқичлардан чиқариб, текширувдан ўтказилади.
Қисқичлардаги сим ва тросслар ҳолатини танлаб текширишни ҲТни ўчириб ёки ўчирмасдан (изоляцияловчи қурилмалардан) ўтказиш мумкин.
6. ҲТда профилактик текширувлар, ўлчашлар ва синашлар электр ускуналарни СҚ ва М да кўзда тутилган ҳажмларда ва муддатларда ўтказилади.
7. ҲТ таянчлари учун ёғочни ЭҚТҚ талабларига қатъий риоя қилган ҳолда қўллаш зарур.
8. Рухланмаган металл таянчларни, темир-бетон ва ёғоч таянчларнинг металл элементларини, шунингдек, пўлат тросслар ва симлар тортқиларини занглашга қарши қопламалари зарурат бўйича тикланади.
9. Тез ифлосланадиган ҲТ ва ток ўтказгичлар участкаларида махсус ёки кучайтирилган изоляция қўлланилади. Зарур бўлганда, изоляцияни тозалаш (ювиш), ифлосланган изоляторларни алмаштириш амалга оширилади.
10. ҲТ таянчлари деталлари ва бошқа элементларини чиқитга чиқаришнинг эксплуатацион рухсатлари ва меъёрлари Электр ускуналарининг СҚ ва М га мос келиши шарт.
11. Юқори частотали телемеханика ва алоқа каналлари мавжуд ҲЛни таъмирлашда ушбу каналларни ишчи ҳолатда сақлаш мақсадида ерга улаш учун кўчма ерга улаш тўсиқларидан фойдаланиш лозим.
12. IV ва ўта музлаш ҳудудлардан, шунингдек, қаттиқ шамоллар билан бир пайтда тез-тез музлайдиган, қировли ва қаттиқ совуқли II ва III ҳудудлардан ўтадиган ҲТ участкаларида музни электр токи билан эритиш амалга оширилиши керак.
Эритиш усулини танлаш ҲТни ишлаш шароитларига қараб аниқланади (тармоқ схемаси, истеъмолчи юкламаси, муз ҳосил бўладиган зона, тармоқларни ўчириш мумкинлиги ва бошқалар).
13. Ерга кичик ток билан туташишадиган электр қурилмаларида ерга туташиш бартараф қилингунча, ҲЛнинг ерга уланган фаза билан ишлашига рухсат берилади. Бу ҳолда ходимлар бузилиш жойини қисқа муддатларда аниқлаши ва бартараф қилиши шарт.
Генератор кучланишида бир фазали ерга туташув режими 2 соат билан чекланади.
Истеъмолчилар электр қурилмаларини техник эксплуатация қилиш қоидаларига
3-ИЛОВА