История медицины
Download 2.13 Mb. Pdf ko'rish
|
Tibbiyot tarixi (X.Rustamova, N.Stojarova) (1)
|
Абу Абдуллах Илоқий (Шарофўтдин Абу Абдуллах Мухаммад ибн Юсуф
Илакий) Шошда (ҳозирда Тошкент) туғилган Илоқ деган жойда.туғилган йили 74 номалум. 1068 йилда вафот этган. Шош Ўзбекистоннинг қадимий шаҳри, кўплаб мадрасалар, карвон саройлар, ҳаммомлар ва бошқа жамоат уйлари билан машҳур бўлган.Шунингдек касалхона ва дорихоналар бўлган.Бу ерда ўқимишлилар файласуфлар ва тажрибали докторлар бўлган. Илокий мадрасада қатор диний предметлар шунингдек дунйвий фанларни ўргатган.Илакий билимини бойитиш учун Бухарога юборилган,у ердан Ургенчга борган. Илакий Ургенчда, «Мамун Академияси»да доктор сифатида қабул қилинган. Абу Абдуллахом Илакийнинг яратган асарлари «Касаллик сабаблари ва белгилари ҳақида», «Даволаш усуллари», «Тиббиёт ҳақида жамланма», «Тиббиётдан чиқариб олинган», « Қонунларни қисқартириш». Илакий «Касаллик сабаблари ва белгилари ҳақида» китобида ўзидан олдин ўтган докторлар ва ўзининг шахсий тажрибасига асосланиб ҳар касалликларнинг келиб чиқиши ва сабаблари шунингдек даволаш ҳақида ёзган. У даволаш амалиётида вақтинчалик гумораль теории традициясини,қон чиқаришни ва ўт ҳайдовчи воситаларни қўллашни таклиф этди.У касалликларни ташхислашда бемор пулсини ва табий ажралмаларни диққат билан текширишни таклиф қилди. « Даволаш усуллари» китобида ўша даврдаги барча малумотларга асосланиб беморларни– терапевтик, жарроҳик, диетотерапия, тоғ ҳавоси ва сув билан даволаш усуллури ҳақида ёзилган. Илакий «Тиббиёт ҳақида жамланма» китобида докторларни амалий ва назарий ютуқлар ёзилган. «Тиббиётдан чиқариб олинган» -тиббиётдан кунлик фойдаланиш учун қўлланмалардан иборат.Муайид ат-Тарбизининг фикрича «Қонунларни қисқартириш» китоби Авиценнанинг «Тиббий фанлар қонуни» китобининг қайта ишланган ва фойдаланиш учун қулай шаклга келтирилган шаклидан иборат,шунинг учун у по этому поводу известны его слова: «Мен муҳокамани ҳал қилдим « қисқартирилган қонунлар». Илокийнинг – бу икки китоби тиббиёт ўқувчилари учун кенг тарқалган».Шунингдек, Илоқий ўз вақтида шуғулланган докторлар орасида илғори бўлган. 75 |
