Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш услуби

Тўғри солиқлар ва бошқа тўловлар.

Ишлаб чиқаришга қилинган барча сарф-харажатларнинг пулдаги ифодаси маҳсулот таннархини ташкил қилади.

Классик ёндашувда ишлаб чиқариш харажатлари иккига бўлинади

Бевосита ишлаб чиқариш харажатлари ва муомала харажатлари
1. Ишлаб чиқариш харажатлари деганда маҳсулотни бевосита ишлаб чиқариш учун қилинадиган барча сарфлар (иш ҳақи, хом ашё ва материал сарфлари, амортизация ва ҳ.к.) тушунилади. Товар бирлигининг қийматида ишлаб чиқариш харажатлари фақат унинг бир қисмини ташкил қилади. Ишлаб чиқариш харажатлари товар қийматидан фойда миқдорига кам.
2. Муомала харажатлари тушунчаси товарларни сотиш жараёни билан боғлиқ бўлиб, шу товарларни ишлаб чиқарувчидан олиб, истеъмолчига етказилгунча кетадиган сарфларга айтилади.

I. Ресурсларни жалб қилиш манбаига кўра Ташқи харажатлар – ташқи ресурсларни жалб қилиш туфайли вужудга келади. Ички харажатлар – ўзига тегишли ресурслардан фойдаланиш натижа-сида вужудга келади.

Ташқи харажатлар		Ички харажатлар
Ишчи кучига сарфлар		Бино-иншоот амортизацияси
Хом-ашё харажатлари		Машина-ускуна амортизацияси
Ёнилғи-энергияга харажатлар		Ижара ҳақи
Транспорт-алоқа хизматларига харажатлар		Қарз пул маблағлари ва унинг учун фоизлар
Банк тижорат хизматлари учун сарф харажатлар		Меъёрдаги фойда

• 1

Ҳозирги замон сарф-харажатлар ғояси бўйича корхона ишлаб чиқариш жараёнида фойдаланиладиган ресурслар ўз ресурслари ёки жалб қилинган ресурслар бўлиши мумкин.