Иқтисодий таълимотлар тарихи

Иқтисодий таълимотлар тарихи


7-MAVZU
Marjinalizm
ta’limoti va neoklassik iqtisodiy maktablar
1-mashg’ulot

Reja:

1. Marjinalizmning umumiy

ta’rifi va rivojlanish bosqichlari

2. Avstriya maktabi. Subyektiv - psixologik yo’nalish

3. 
   U.Jevons va L.Valrasning marjinalistik g’oyalari
   

• XIX asrning ikkinchi yarmi - XX asrning boshlarida iqtisodiy ta’limotlarning evolyusiyasi kapitalizm iqtisodiyotida uning siyosiy ustqurmasida yuz berayotgan tub siljishlarni aks ettirar edi.

• 
  XIX asrning so’nggi choragida erkin raqobatning monopoliyaga aylanishi iqtisodiyotdagi eng muhim hodisa bo’ldi.
  

• Bu jarayon kapitalizm ziddiyatlarning, ayniqsa mehnat bilan kapital o’rtasidagi ziddiyatlarning chuqurlashuvi va keskinlashuvi bilan ayni bir vaqtda ro’y berdi.

• 
  XIX asrning 70-yillaridan boshlab qiymat nazariyasi va uni ilmiy tahlil qilishda ham chinakam inqilobiy o’zgarish yuz berib aynan shu davrda Yevropaning bir nechta mamlakatlarida turlicha nazariy maktablar shakllandi.
  

• 
  Ushbu maktablar yaratgan iqtisodiy ta’limot fanda «marjinalizm» ta’limoti deb nomlanib XX asrning 30-yillarigacha o’z mavqyeini saqlab turdi.
  
• 
  Marjinalizm fransuzcha marginal so’zidan olingan bo’lib «eng yuqori» (chegaraviy) degan ma’noni bildiradi.
  

U.Stenli Jevons

• Marjinalizm borasida o’zining ilk fikrlarining U.Stenli Jevons 1862 yilda Britaniya fanlarini rivojlantirish Assosiasiyasida qilgan «Siyosiy iqtisodning umumiy nazariyasi haqida qisqacha bildirish» nomli ma’ruzasida bayon etgan edi. 1871 yilda esa U.Jevons yangi nazariyasini ilmiy asoslashga bag’ishlangan fundamental asar bo’lgan

«Siyosiy iqtisod nazariyasi» nomli
kitobini Angliyada nashr qildirdi.