Iv bob. Iqtisodiy sohani ma'muriy-huquqiy tartibga solish

Davlat boshqaruvining ma’muriy-huquqiy sohalari

Iqtisodiy
soha

Ijtimoiy
soha

Ma’muriy-
Siyosiy soha

ma'muriy-huquqiy

Shunday qilib, iqtisodiy sohani
tartibga solish deb mamlakat iqtisodiyotini, investitsiyaviy
holatini va moliya sohasini hamda eksport va importni qonuniy
yo'lga qo'yish va boshqarishga qaratilgan ommaviy boshqaruv
organlarining doimiy ma'muriy faoliyatiga aytiladi.
Bugungi kunda iqtisodiy sohani ma'muriy-huquqiy tartibga
1 O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi «O'zbekiston
Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida»gi
4947-sonli Farmoni // O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami, 2017-yil,
6-son, 70-modda.
124
soluvchi ommaviy boshqaruv organlari faoliyatining huquqiy
asoslarini quyidagi asosiy qonunchilik hujjatlari tashkil etadi:
O'zbekiston Respublikasining Yer kodeksi;
- O'zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi;
- O'zbekiston Respublikasining Bojxona kodeksi;
- O'zbekiston Respublikasining Budjet kodeksi;
- O'zbekiston Respublikasining 1991-yil 19-noyabrdagi «Davlat
tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to'g'risida»gi 425-XII-sonli
Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining 2001-yil 6-dekabrdagi «Mas'u-
liyati cheklangan hamda qo'shimcha mas'uliyatli jamiyatlar toʻgʻri-
sida»gi 310-II-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2014-yil 12-sentabrdagi «Bir-
jalar va birja faoliyati to'g'risida»gi O'RQ-375-sonli Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining 2021-yil 25-fevraldagi «Audi-
torlik faoliyati to'g'risida»gi O'RQ-677-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2021-yil 1-apreldagi «Dehqon
xo'jaligi to'g'risida»gi O'RQ-680-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2007-yil 2-oktabrdagi «Avto-
mobil yo'llari to'g'risida»gi O'RQ-117-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2019-yil 5-noyabrdagi «Banklar
va bank faoliyati to'g'risida»gi O'RQ-580-sonli Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining 2012-yil 6-yanvardagi «Raqobat
to'g'risida»gi O'RQ-319-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 1992-yil 13-yanvardagi «Aloqa
to'g'risida»gi 512-XII-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 1993-yil 28-dekabrdagi «Mahsu-
lotlar va xizmatlarni sertifikatlash to'g'risida»gi 1006-XII-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 1993-yil 28-dekabrdagi «Stan-
dartlashtirish to'g'risida»gi 1002-XII-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2021-yil 30-dekabrdagi
«2022-yil uchun O'zbekiston Respublikasining Davlat budjeti to'g'-
risida»gi O'RQ-742-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2021-yil 23-noyabrdagi «Su-
g'urta faoliyati to'g'risida»gi O'RQ-730-sonli Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 1993-yil 6-maydagi «Suv va
suvdan foydalanish to'g'risida»gi 837-XII-sonli Qonuni;
-
125
1
O'zbekiston Respublikasining 2002-yil 13-dekabrdagi «Yer
osti boyliklari to'g'risida»gi 444-II-sonli Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasi 2002-yil 29-avgustdagi «Ixtirolar,
foydali modellar va sanoat namunalari to'g'risida»gi 397-II-son
- O'zbekiston Respublikasining 1998-yil 30-apreldagi «Chel el
Qonuni;
investitsiyalari to'g'risida»gi 609-1-son Qonuni;
O'zbekiston Respublikasining 2019-yil 10-maydagi «Davlat
xususiy sheriklik toʻgʻrisida»gi OʻRQ-537-son Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining «Davlat xaridlari to'g'risida»gi
-
2018-yil 9-apreldagi O'RQ-472-sonli Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining 2018-yil 8-yanvardagi «Ma'mu-
riy tartib-taomillar to'g'risida»gi O'RQ-457-sonli Qonuni;
- O'zbekiston Respublikasining 2021-yil 14-iyuldagi «Litsen-
ziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillari to‘g‘ri-
sida»gi O'RQ-701-sonli Qonuni.
Ushbu kodeks va qonunlar normalari iqtisodiy sohani maʼmuriy-
huquqiy tartibga soluvchi ommaviy boshqaruv organlari faoliyatidagi
birinchi navbatdagi huquqiy asoslar hisoblanadi. Boshqa barcha
qonunosti hujjatlari mazkur qonun hujjatlariga zid boʻlmasligi,
uning protsessual normalarini amalga oshirish mexanizmlarini
aniqlashtirishi kerak.

Paragraf mazmunini oʻzlashtirish uchun kichik kazusli misol

Fuqaro B. O'zbekistondagi eng yirik va moliyaviy jihatdan ancha barqaror boʻlgan «Sun Bank»ning omonat jamg'armasiga 10 mln. so'm pul mablag'larini omonatga qoʻygan edi. Biroq vaqt o'tishi bilan ushbu bankning moliyaviy ahvoli ogʻirlashib bordi. Natijada O'zbekiston Respublikasining «O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki to'g'risida»gi Qonunining 53-moddasi va «Banklar va bank faoliyati to'g'risida»gi Qonunining 14-moddasiga asosan amaldagi bank qonunchiligi talablarini buzganligi sababli O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki «Sun Bank» aksiyadorlik tijorat bankidan bank operatsiyalarini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyani chaqirib oldi. Tadbirkor B. sizdan yuridik yordam olish uchun murojaat qilib, uning omonatga qo'ygan mablag'larining taqdiri nima kechishi, qanday qilib o'z omonatini qaytarib olishi, uning tartibi va asoslari, shuningdek, bankning tugatish tartibi va bunda omonatchilar huquqlarining kafolatlari bo'yicha huquqiy maslahat so'radi.

126

1. Mazkur holatni normativ-huquqiy hujjatlarga asoslangan holda sharhlang va tahlil eting. 2. Mazkur vaziyatdan kelib chiqib, banklarda depozit operatsiyalarini amalga oshirish va fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoyalash tartiblari bilan bogʻliq boʻlgan normalarni talqin eting hamda bildirilgan fikrlarni normativ-huquqiy hujjatlarga asoslangan holda bayon eting.