Iv bob. O’zbekistonning demografik salohiyati

4.3. Aholi tarkibi

Aholining tarkibini turli tomonidan: yoshi, jinsi, qaysi ijtimoiy qatlamga mansubligi, millati, ma’lumoti bo’yicha o’rganish mumkin.

2015 yilda aholi tarkibida erkaklar 50,1, ayollar 49,9 foizni tashkil etdi. Mamlakat aholisi tarkibida 15 yoshgacha bo’lganlar (15 yosh ham shunga kiradi) 34,4 foizni tashkil etmoqda. Aholi umumiy sonida bolalar, o’smirlar va yoshlarning umumiy salmog’i 70 foizga yaqinni, ya’ni respublika aholisining 2/3 qismini tashkil etadi.

Mamlakatimiz aholisining o’rtacha yoshi 27,8, ayollarniki 28,4, erkaklarniki 27,1 yoshdan iborat. Yuqorida keltirilgan raqamlar shundan dalolat beradiki, mamlakat aholisining 62 foizi mehnatga qobiliyatli yoshda, qolgan 38 foizi mehnatga qobiliyatli yoshdan yoki past, yoki yuqori yoshdagilar. Bu mamlakatning mehnat resurslariga boyligini bildiradi.

Aholi tarkibini ularning turar joylariga qarab o’rganish ham muhim ahamiyatga ega. 2015 yilning boshida O’zbekistonda 50 foizdan yuqori aholi shaharlarda istiqomat qildi. Bu ko’rsatgich, ayniqsa, Toshkent, Andijon, Namangan va Farg’ona viloyatlarida yuqori. Keyingi yillarda respublikamizda bu ko’rsatgich ancha barqarorlashdi. Bu shundan dalolat beradiki, mahalliy aholi urbanizatsiya (shaharlashtirish)ga moyillik ko’rsatmoqda.

Aholining asosiy qismini (80 foizdan ziyod) o’zbeklar tashkil etadi. Undan keyingi o’rinlarda ruslar, qozoqlar, tojiklar, qoraqalpoqlar turadi. Hammasi bo’lib respublikada 130 dan ortiq millat va elatlar istiqomat qiladi.