Bu xususiyatlar shaxsning faoliyati jarayonida kamolatga etadi. Idrok
jarayoni xam shaxsning konkret, eng muxim jarayognidan biridir. Shu sababli
shaxsni xar tomonlama tarbiyalashda idrok jarayonining axamiyati katta.
Bu jarayon quyidagi pixologik jarayonlarni o’z ichiga oladi:
Hissiyot — ob’ektiv dunyodagi hodisalar, ular mazkur muddatda sezgi
organlariga bevosita ta’sir etishi jarayonida yoki narsalarning uziga xos tarkibiy
tuzili-shini alohida aks ettirishdan iborat bo’lgan ruhiyat-ning oddiy shakli
hisoblanadi.
Diqqat — faoliyat (xatti-harakat) va ruhiy aks et-tirishni ta’minlaidigan,
belgilangan ob’ektga faoliyat yoki ongning jamlanish holatidir.
Xotira — ob’ektiv dunyo ta’sirlarini qayta tasvirlash va saqlash, tasavvurida
yodda saqlashdan iborat bo’lgan ruhiy jarayonlarning majmuasidir.
Tafakkur — bilish, anglashning yuqori shakli bo’lib^ o’zida ob’ektiv
dunyodagi qodisalar bilan narsalar o’r-tasidagi munosabatlar hamda aloqalarni aks
ettirish qobiliyatining mavjudligini namoyon etishdir Bu voqelikni bevosita ichki
aks ettirish, uni qiyofalarda qonuniyatlar va tushunchalar darajasiga qadar
umumlash-tirishdir.
His-tuyg’u (hissiyot)—o’zining holatlariga va obek-tiv dunyoga uz
munosabatlarini aks ettirish natijalari hamda jarayonidir
Sababiy reaktsiyalar (ta’sirl^ar)—his-tuyg’uning haddan tashqari oshib,
sababning funktsiyasiga ega bula-digan darajada kuchayishi natijasida faoliyatning
izdan chiqishidir.
Sezgi—his-tuyg’uning oliy turi bulib, yuqori dara-jadagi turgunlikni va
umumiylikni, jamlanganlikni, ko’lamdorlikni xarakterlanishidir.
18
Bilish, anglash—dunyo haqidagi yangi bilimlar hisoblanadigan sub’ekt va
ob’ektning o’zaro ta’sirini, voqelikning ruhiyatda qayta tasvir etilishi hamda aks
ettirish jarayonidir.
Urganish — ta’lim jarayonining tarkibiy tuzilishlarida o’quvchining shaxsiy
faoliyati.
Bu jarayonlar natijasida inson borliqni anglaydi hamda bus butun shaxs
sifatida shakllanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |