Ызбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги

Ўзгариш даража-си,%

А	1	2	3	4
1. Маҳсулот ҳажми, корхона улгуржи баҳосида (минг сўм)	15428	18650	+3222	120,9
2.Саноат ишлаб чиқариш ходимлари, киши	1914	1760	-154	91,9
3. Шу жумладан: ишчилар сони	1560	1450	-110	92,9
4. Ишчиларнинг саноат ишлаб чиқариш ходимлари таркибидаги салмоғи %да (3:)	81,5	82,5	+0,8	101,1
5. Жами ишланган иш кунлари, минг киши-куни	430,6	366,0	-64,6	85,0
6. Жами ишланган иш соатлари, киши-соат	3014,2	2635,2	-379,0	87,4
7. Иш кунининг давомийлиги, соат (6:5)	7,0	7,2	+0,2	1,02
8. Бир ишчи томонидан ишланган киши-куни, кун (5:3)	276	252	-24	91,3
9. Бир ходимга тўғри келадиган маҳсулот ҳажми, сўм (1:2)	8060,6	10596,5	+2535,9	131,4
10. Бир ишчига тўғри келадиган маҳсулот ҳажми, сўм (1:3)	9889,7	12862,0	+2972,3	130,0
11. Бир соатда ишлаб чиқарилган маҳсулот, сўм (1:6)	5118,4	7077,2	+1958,8	138,2
12. Бир киши-кунида ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажми, сўм (1:5)	35829,0	50956,2	+15127,2	142,2

Ишлаб чиқариш ҳажми- маҳсулот структураси ва ассортиментининг ўзгаришига ҳам боғлиқ. Кам меҳнат талаб этадиган маҳсулот турларини кўпроқ ишлаб чиқариш туфайли маҳсулот структура ва ассортиментини ўзгариши меҳнат унумдорлигини ўсишига олиб келади.
Структура ва ассортиментни унумдорлик даражасига таъсири меҳнат сиғими орқали аниқлаш мумкин.
Меҳнат сиғими – маҳсулот, ярим фабрикат ва маҳсулотни айрим қисмларини ишлаб чиқариш учун сарфланган иш вақти билан ўлчанади. Саноатда меҳнат унумдорлигини ўсиши илмий-техника тараққиёти, ишлаб чиқаришни техник жиҳатдан такомиллаштириш натижасида мехнат сиғимини пасайтириш ҳисобига эришилади.
Меҳнат сиғими билан меҳнат унумдорлиги билвосита боғлиқликка эга. Меҳнат сиғими пасайиши туфайли меҳнат унумдорлиги ортади ва бунинг аксича, меҳнат сиғими ортса -меҳнат унумдорлиги пасаяди. Меҳнат сиғимини пасайтириш маҳсулотни ишлаб чиқариш учун сарфланадиган иш вақтини қисқартириш орқали эришилади.
Назорат саволлари:
1. Корхонада иш вақтидан фойдаланишнинг қандай жиҳатларини фарқлаш мумкин?
2. Меҳнат унумдорлиги нима ва у қандай аниқланади?
3. Меҳнат унумдорлигига таъсир этувчи омилларни таҳлил қилиб беринг.
Мавзу бўйича асосий хулосалар:
Ходимлар таркиби деганда уларнинг хизмат вазифалари ва меҳнат фаолиятининг мазмунига кўра таркибланиши назарда тутилади.
Корхона фаолиятининг натижавийлиги ва самарадорлиги кўп жиҳатдан унинг ишчи кучи билан қай даражада таъминланганлигига боғлиқ.
Маълум вақт ичида ишлаб чиқарилган маҳсулот ёки маҳсулот бирлигини ишлаб чиқариш учун сарфланган вақт меҳнат унумини тавсифлайди.
Меҳнат унумдорлиги ўсишга таъсир этувчи омиллар: Интенсив омил. Экстенсив омил. Ишлаб чиқаришнинг техник-технологик ҳолати.