Sirtqi dúzilisi. Denesi uzinsha, bilaterial simmetriyali. Sina siyaqli ayaģi qarın tárepten shiģip turadi. Ayaģin suw tubine tirep, gewdesin àste-aqirin tartip aliw arqali júdá aste hareketleniwi mumkin. Hareketlenbesten bir substratqa jabisip jasaytuģin wakilleriniñ ayaģi rudiment yamasa pùtkilley joģalip ketken (ustricalar). Kópshilik hareketsiz mollyuskalar ayaģiniñ asti betine bissus bezleriniñ joli ashiladi. Bezler ajiratip shiģarģan suyuqliq suwda qatıp, jipekke uqsas bissus jipeklerin payda etedi. Bul talshiqlar jàrdeminde mollyuska suw astinda nárselerge bekkem jabisip aladi. Mollyuskanıñ denesi mantiya menen qaplanģan. Mantiya úlken búrme túrinde denesin eki qaptalinan jawip turadi. Bul búrmeler menen mollyuska denesi ortasındaği mantin bosliģinda ayaģi ham saģaqari jaylasqan. Kòbinese mantiya búrmeleriniñ sheñberi neshe jerden tutasiwi nátiyjesinde mantiya quwisliģiniñ tesikleri payda boladı. 3 tesik boladi. Ekewi tar. Ùshinshisi keñ. Tòmengi tesik kiriw sifon bolip, ol arqali mantiya quwisina suw menen birge (aziq zatlar ham kislorod kiredi. Ustki tesik shiģariw sifoni arqali suw hám qaldıqlar shigıp ketedi. Qarin boleginiñ aldında jaylasqan keń tesikten ayaģi shiģip turadi. Qumda kómilip jasaytugin túrleriniñ kiriw hám shiģariw sifoni nayģa uqsas uzin boladı. Eki qaqpaqlılardıñ baqanshaģi ush qabatli boladı. Eñ sirtqi qabati periostrakum organikalıq zat konxiolinnen, oniñ astındağı ortanģi qabatı bolsa hak zattınan, eñ ishki qabati bolsa sadepten ibarat. Sádep kóp qabatli júdá juqa hák japiraqshalar ham de olardın arasında jaylasqan konxiolinnen payda boladı. Sádep qabatın, baqanshaqtıń ózin, merwertlilerde payda bolatuģin merwertti de mantiya epiteliyasi islep shiģaradi. Baqanshaq penen mantiya epiteliyası arasına qandayda bir jat nárse, máselen, qum bálekshesi, óli kletkalar túsip qalģaninda mantiya jat nárse átirapina sádep islep shiģara baslaydı. Sadep bargan sayın úlkeyip barıp, marjanga aylanadi. Kópshilik mollyuskalar marjan islep shigaradi. Máselen: Hind okeanında jasawshi teñiz marjanları.Chigʻanogʻi tanasini yon tomondan yopib turuvchi ikkita palladan iborat. Chigʻanogʻining ichki tomoni koʻpincha sadaf bilan qoplangan. Pallalar chetida chigʻanoqni yopuvchi qulf (tish) hosil qiladigan oʻsimtasi boʻladi. Chigʻanoq pallalarining oldingi va keyingi ichki yuzasida yopuvchi muskullar bor.
Do'stlaringiz bilan baham: |