Jahon qishloq xo’jaligi

Asosiy fondlarning eskirishi va amortizatsiyasi 
Ishlab chiqarishda qatnashadigan asosiy fondlar ishlab chiqarish 
jarayonida yillar o‘tishi bilan eskiradi va o‘z sifatini yo‘qota boradi. Asosiy 
fondlar ishlab chiqarishda uzoq muddat ishtirok etganligi tufayli vaqt o‘tishi 
bilan jismoniy va ma’naviy jihatdan eskiradi. 

Jismoniy eskirish deganda asosiy fondlarning ishlab chiqarish 
jarayonida foydalanishi natijasida butunlay yoki qisman yemirilishi 
tushuniladi. Ma’lum vaqt o‘tgandan keyin ishlab chiqarishda ishlab 
turgan mehnat qurollari ishga butunlay va qisman jismoniy yaroqsiz 
bo‘lib qoladi 

---


Fan-texnika taraqqiyoti va mehnat unumdorligining o‘sishi tufayli 
ishlab turgan mashina va asbob-uskunalar qiymatining kamaytirilishi hamda 
eskilariga nisbatan unumli va tejamli yangi mashinalar kashf etilishi, ularning 
ishlab chiqarishga joriy qilinishi natijasida ishlatilayotgan mashinalarning 
jismoniy yemirilish muddati tugamasdan qadrsizlanishi – asosiy fondlarning 
ma’naviy eskirishi deb ataladi. Ma’naviy eskirish fondlarning bahosini 
vaqti-vaqti bilan qayta ko‘rib chiqishni ko‘p jihatdan zarur qilib qo‘yadi. 
Eskirgan asosiy fondlarni yangilari bilan almashtirish rejali ravishda eng kam 
mehnat va mablag‘ sarf qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi. 

---


Amortizatsiya
 – (lotincha amortisatio - qoplash), asosiy 
kapital(fondlar) amortizatsiyasi – asosiy kapital 
(mashina va mexanizmlar, jihozlarva uskunalar, binolar 
va inshootlar)ning ekspluatatsiya jarayonida eskirishiva 
ayni paytda ular qiymatining muayyan davr davomida 
ishlabchiqarilayotgan tayyor mahsulotga o‘tib borishi 

---

Asosiy fondlarni to‘liq tiklanishi uchun zarur jami 
amortizatsiya ajratmalari quyidagi formulaga asoslanib 
hisoblanadi: