«jahon tarixi va manbashunoslik»

Farg`ona — antik davr yunon olimlari bu viloyatdan deyarli bexabar qolganlar. Makadoniyalik Iskandarning Xo`jandgacha kelgani aniq. Ammo undan sharqqa, Farg`onaning ichiga o`ta olmagan. SHuning uchun bo`lsa kerak, yunoncha kitoblarda qadimiy Farg`onaning tavsifi yo`q. U tomonda «YAksart orqasida» allaqanday o`troq aholi borligigina qayd etilgan, xolos. Faqat ilk o`rta asr adabiyotidagina Farg`ona nomi qayd etilgan.

Zahiriddin Muhammad Bobur Farg`ona viloyatini tasvirlar ekan, M. S. Andreev aytgan rushoncha iborani o`zbekcha bayon etgan: «Girdogirdi tog` voqe` bo`libtur. G`arbiy tarafidan. . . tog` yo`qtur. Ushbu jonibtin o`zga hech jonibtin qish yog`i kelaolmas» (Boburnoma). Bir mulohaza. Antik dunyo tarixchilarining ma`lumotiga ko`ra, «parfiyaliklar» (Janubiy Turkmaniston) bir zamonlar skiflar orasidan quvilgan qabila edilar, parf so`zi skifcha «quvilgan kishilar» demakdir ... ularning kiyimi tiniq (ipak) va burmalidir. .. Ko`pincha ot minib yuradilar ... Parfiyaliklarning biridan-biri ko`chili — otliq askarlardir. . . Davan’ (Farg`ona) bilan An’si (Parfiya) shevalari o`rtasida ancha farq bo`lmasa-da, ularning tili xiyla o`xshash va ular gaplashganda bir-birini tushunadilar». Parf qabilasining ko`p xususiyatlari Farg`onada ham bor: yaxshi otlar, ipak kiyim, til o`xshashligi. «Farg`ona» nomi Parfiyona — Parfona — Farg`ona transformatsiyasi bo`lmaganmikan, degan fikr ham xayolga keladi.

Ammo yuqoridagi 10 ta izohning birortasini ham qat`iy deb aytolmaymiz. Faqat shunisi aniqki, bu viloyatning eng dastlabki nomi Farg`ona yoki Parfona bo`lganligini yirik sharqshunos V. A. Livshits isbotlab bergan.