Jahon xo`jaligida globalizatsiyaning asosiy yo`nalishlari

Miqdoriy ko‘rsatkichlar:

• 
  jahon sanoat maxsulotlari ishlab chiqarishining 57 foizi;
  
• 
  jahon qishloq xo‘jaligi maxsulotlari ishlab chiqarishining 40 foizi ushbu mamlakatlar ulushiga to‘g‘ri keladi;
  

Sifat ko‘rsatkichlari:

- iqtisodiyotning ko‘p tarmoqli tarkibiga egaligi. Xizmatlar sohasi ushbu mamlakatlar yalpi ichki mahsulotining 60 foizidan ortig‘ini tashkil etadi;

• 
  jahondagi tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishining 80 foizi ushbu mamlakatlar ulushiga to‘g‘ri keladi;
  
• 
  jahondagi ilmiy-tadqiqot ishlanmalari va yuqori texnologik mahsulotlar ishlab chiqarishning 90 foizi taraqqiy etgan mamlakatlar hissasiga to‘g‘ri keladi;
  

1.Jahon xo’jaligida rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyoti

Jahonning ilg‘or mamlakatlarida bu holatning siklli rivojlanishiga ta’sir etmasligiga doim ko‘rilgan chora-tadbirlar avtotxon harakter kasb etadi. Zamonaviy sharoitda siklli rivojlanish harakteriga faqat kapitalning yangilanishi ta’sir etib qolmasdan balki yangi ishlab chiqarilgan mahsulotlarini moddiylashtirilishi va shuningdek umumiy ishlab chiqarishning asosiy resurslari farqidagi ma’lumot almashuvlari ham ta’sir qiladi. Jahonning sanoati rivojlangan davlatlarda iqtisodiyotning boshqa bir muhim jihatlarini biz ijtimoiy-iqtisodiy o‘sishning nomutanosibligida ko‘rishimiz mumkin.
Umumiy ishlab chiqarishda bozor iqtisodiyotining siklligi mehnatning samaradorligi, daromad ko‘rsatkichlari va shu kabilarda namoyon bo‘ladi. Agar, XVIII asr oxiri va XIX asrning 70-yillariga qadar jahon iqtisodiyotida Buyuk Britaniya lider davlatlardan biri bo‘lgan bo‘lsa, XIX asrning 80-90 yillariga kelib o‘zining liderlik o‘rnini yosh kapitalistik davlatlar bo‘lmish AQSH, Germaniya va Fransiyaga bo‘shatib bergan edi. Ammo G‘arbiy Yevropada o‘zining etakchilik pozitsiyasini saqlab qolganligini ko‘rishimiz mumkin.
Rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishning eng yuqori cho‘qqisiga chiqishi bo‘lib o‘tgan ikkita jahon urushlariga bevosita bog‘liqdir. Masalan, Birinchi Jahon urushida Germaniyaning yutqazishi AQSH, Angliya va Fransiyaning jahon xo‘jaligida o‘zining pozitsiyasini yanada mustahkamlashiga sabab bo‘ldi. Germaniyaning Ikkinchi Jahon urushidagi yakka xukmronlikka bo‘lgan intilishi esa uning mag‘lubiyati va iqtisodiyotining nihoyatda pasayib ketishi bilan yakunlandi. Bu paytda esa AQSH jahonning rivojlangan kapitalistik davlatlarining liderlaridan biri bo‘lib qolgan edi.