Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

xizmat k
o„rsatish tizimi. O‗zbekiston Respublikasi Markaziy bank 
boshqaruvining 
―Bank hisob varaqlariga masofadan xizmat ko‗rsatish 
tizimlarida ishlash tartibi t
o‗g‗risida‖gi nizomi asosida olib boriladi. U 

---

536
bank va uning mijozi 
o‗rtasidagi munosabatlarni avtomatlashtirishga 
m
o‗ljallangan bo‗lib, mijozni autentifikatsiya qilish, elektron to‗lov 
hujjatlarini kiritish, elektron t
o‗lov hujjatlarini shifrlash va ularni bank 
axborot tizimlarida qayta ishlash uchun aloqa kanallari orqali uzatish, 
axborot xabarlarini qabul qilish-uzatish, hisobot shakllarini - shaxsiy 
hisob varaqlar, elektron t
o‗lov hujjatlari, kiritilgan hujjatlarning 
r
o‗yxatini ko‗rish va chop etish vazifalarini bajarish orqali pul 
mabla
g‗larini boshqarishning tezkorligini hamda bank operatsiyalarining 
sifatli 
o‗tkazilishini ta‘minlaydi. Tizimdan foydalanish va tizim 
xizmatlari uchun haq miqdori bank va mijoz 
o‗rtasida tuziladigan 
shartnoma asosida amalga oshiriladi. 
Mijoz va bankning aloqa kanallari orqali axborot almashinuvi 
shartnomada k
o‗rsatilgan vaqtda amalga oshiriladi. Mijoz bank hisob 
varaqlariga masofadan xizmat k
o‗rsatish tizimida quyidagi sxema 
b
o‗yicha ishlaydi.
 
31-rasm. Bank hisob varaqlariga masofadan xizmat
k
o„rsatish tizimi 
Mijoz har kuni ish boshlashdan oldin, 
o‗zining shaxsiy hisob 
vara
g‗idagi avvalgi amaliyot kuni bo‗yicha qolgan aylanma va 
qoldiqlarini tekshirib, barcha 
ma‘lumotlar mos kelgan holda elektron 
t
o‗lov hujjatlarini kiritishni boshlashi mumkin. Mijoz to‗lovlarni 
t
o‗lovchi sifatida amalga oshirishda faqat to‗lov topshiriqnomalarini 
q
o‗llashi mumkin. Bundan tashqari, soliq organlari bevosita 
t
o‗lovchining bankiga elektron ko‗rinishda inkasso topshiriqlarini 
q
o‗yishi mumkin.