Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Konsalting (maslahat) operatsiyalari. 
Tijorat banklari 
o‗zining 
mijozlariga va boshqa fond bozorining ishtirokchilariga, aholiga 
qimmatli 
qo
g‗ozlarning muomalada bo‗lishi, fond portfelini 
217
shakllantirish va qimmatli qo
g‗ozlar bozorini tadqiq qilish va istiqbolini 
belgilash, huquqiy maslahatlar berish, kasbiy 
o‗qitish va o‗rgatish, 
qimmatli qo
g‗ozlarni baholash, axborot xizmatlari ko‗rsatish kabilar 
b
o‗yicha yordam va maslahat xizmatlarini ko‗rsatadi. 
Trast operatsiyalari
. Trast 
– ingliz tilida ―ishonch‖ degan ma‘noni 
bildiradi. Bank jismoniy va yuridik shaxslardan pul mabla
g‗larini 
ma‘lum bir muddatga jalb qilib, shu muddat ichida ishonchga olingan 
mabla
g‗ni yuqori foyda olib keladigan operatsiyalarga joylashtiradi. 
Trast operatsiyalari bank ishida va banklarning sanoat va iqtisodiyotning 
boshqa sohalari bilan aloqalarida katta rol 
o‗ynaydi. 
Badavlat insonlar tomonidan hali balo
g‗at yoshiga yetmagan 
farzandlari nomiga qoldirilayotgan mulk yoki boyliklarni, ularning 
vasiyati b
o‗yicha boshqarish muammosining yuzaga kelishi banklarning 
trast operatsiyalarini paydo b
o‗lishiga sabab bo‗lgan. Banklar trast 
operatsiyasida ushbu mabla
g‗larni farzandlar balog‗at yoshiga yetgunga 
qadar, ishonchli tarzda boshqaradilar. 
Trast operatsiyalari asta-sekin banklarning korporativ mijozlari 
bilan b
o‗ladigan munosabatlariga ko‗chdi. 
Mijoznnig qimmatli qo
g‗ozlari portfelini yoki ushbu portfelning bir 
qismini hamda u bilan bo
g‗liq bo‗lgan pul mablag‗larini boshqarish ham 
tijorat banklarining trast operatsiyalarini tashkil qiladi. 
Tijorat banklari trast operatsiyalarini amalga oshirishi tufayli, 
birinchidan, qimmatli qo
g‗ozlarni joylashtirish, birjadagi operatsiyalarda 
foydalanishi mumkin b
o‗lgan uzoq muddatli moliyaviy resurslardan 
bahramand b
o‗la oladi. Ikkinchidan, trast operatsiyalariga bog‗liq 
bitimlarni banklar 
o‗z mijozlarining shartnomalari asosida amalga 
oshiradi, shuning uchun bitimlar qonunlar bilan cheklanmaydi. 
Uchinchidan, bank qimmatli qo
g‗ozlarni boshqarishdan komission 
mabla
g‗lar olib, o‗zi boshqarayotgan qimmatli qog‗ozlardan 
tushayotgan foydadan 
o‗z ulushini oladi. To‗rtinchidan, bank o‗z 
sarmoyalari bilan emas, balki 
o‗zgalar sarmoyalari bilan operatsiyalar 
o‗tkazadi va faqat trast shartnomasi doirasidagina javobgar bo‗ladi, 
asosiy tavakkalchilik esa qimmatli qo
g‗ozlar egasining zimmasida 
b
o‗ladi. 
Tijorat banklari xilma-xil trast operatsiyalarini bajarishi mumkin: 
mijozlarning pul mabla
g‗larini boshqarish, mijozlarning fond 
portfellarini shakllantirish va qimmatli qo
g‗ozlar paketlarini boshqarish, 
meroslar va xususiy mabla
g‗larni tasarruf etish, agentlik vazifalarini 
bajarish, obligatsiyalar chiqarish va t
o‗lov muddati kelganda, 

---

240