Jaqtılıqtıń ekilemshi sınıwı elektr maydanında jaqtılıqtıń ekilenip sınıwı

Elektr hám magnit maydanlarındaǵı jaqtılıqtıń ekinshi ret sınıwı
Mazmunı

1. 
   Kirisiw ……………………………………………….. 3
   
2. 
   Tiykarǵi bolim ……………………………………….. 4
   

2. 1. Jaqtılıqtıń ekilemshi sınıwı ………………………….. 4
2. 2. Elektr maydanında jaqtılıqtıń ekilenip sınıwı …….. 7
2. 3. Magnit maydanında jaqtılıqtıń ekilenip sınıwı ……..14
2.4. Jaqtılıqtıń elektromagnit teoriyası ……………………. 20

3. 
   Juwmaq …………………………………………………
   

Paydalanǵan ádebiyatlar
Kirisiw
Kristallarda jaqtılıq tarqalıwında bolatuǵın tiykarǵı optikalıq hádiyse bul nurdıń ekilenip sınıwı, yaǵnıy kristalǵa túsken jaqtılıqtıń sınıwı nátiyjesinde ekige ajırasıwı bolıp tabıladı.
Ápiwayı hám ózgeshe bolǵan nurlarǵa bólinedi, bunday eki nurga bóliniwdiń tiykarǵı sebebi ortalıqtıń anizatropliǵi bolıp tabıladı.
Kristalǵa kirip bóleklengen hár eki jaqtılıq nurlar óz-ara perpendikulyar jónelislerde sızıqlı polyarlanǵan bolıp tabıladı.
Kristallarda sonday jónelis bar, eger áne sol baǵdarı boyınsha jaqtılıq nurı taslansa jaqtılıqtıń ekilenip sınıw hádiysesi júz bermeydi, Bul jóneliske kristalldıń optikalıq kosheri dep ataladı.
Házirgi waqıtta pán hám texnikada polyarlanǵan jaqtılıq payda etiw ushın ekilenip sindiriwshi kristallardan tayarlanǵan polyartiriwishi prizmalar qollanıladı.
Joqarıda aytqanimizday jaqtılıqtıń ekilenip sınıw hádiysesi anizatrop dep atalıwshı ortalıqlarda payda boladı. Anizatrop ortalıqlar izotop ortalıqlardan keskin parq etip bul ortalıqlarǵa elektromagnit tolqın túsken waqtında ortalıqtıń atomları menen soqliǵisiw processinde payda bolatuǵın fizikalıq nizamlıqlardıń úlkenligi molekulanıń erkinlik dárejeleri boyınsha túrlishe boladı. Izotop ortalıqlarda energiya erkinlik dárejeleri boyınsha birdey bahalı qabıl etedi.
Tabiyatda amorf deneler izotop ózgeshelikke iye boladı. Lekin bunday izotop ózgeshelikke iye bolǵan ortalıqlardı sırtqı elektr, magnit maydanı tásiri nátiyjesinde anizatrop ortalıqlarǵa aylandırıw múmkin. Amorf denelerge elektr maydanı tásir ettirip, jaqtılıqtıń ekilemshi sınıw hádiysesi 1875-jıl Kerr tárepinen baqlanǵan. Keyinirek bul hádiyse suyıqlıqlarda da baqlanǵanlıǵı málim boldı.
Sonday-aq, Magnit maydanında jaqtılıqtıń ekige ajralıp sınıw hádiysesi 1905-jılda Kotton hám Muton tárepinen jańalıq ashıldı. Bul hádiyseni mánisi tómendeginen ibarat. Magnittıń eki polyusı ortasına izotrop suyıqlıqtı jaylastırsaq, magnit maydanı tásiri astında izotrop dene bir kosherli kristall iye boladı jáne bul deneniń optikalıq ko`sheri magnit maydan baǵdarına parallel boladı. Bul halda da jaqtılıq ekige ajralıp sinadi.
Endi usılar menen jaqınnan tanısıp shıǵamız.