Jaqtılíqtıń polyarizatsiyası. Jaqtiliq tolqinlariniń ortaliq penen óz-ara tа’sirlesiwi Jobası


Download 244.5 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana11.03.2023
Hajmi244.5 Kb.
#1261781
  1   2   3
Bog'liq
9-Tema



Jaqtılíqtıń polyarizatsiyası. Jaqtiliq tolqinlariniń ortaliq penen óz-ara 
tа’sirlesiwi 
Jobası: 
1. Tábiyiy hám polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq 
2. Malyus nızamı. Bryuster nızamı. 
3. Nurdıń ekilenip sınıwı. Kristalldıń optik kósheri. 
4. Jaqtılíq dispersiyasınıń tábiyatı. 
5. Denelerdiń reńi. Spektrlerdiń túrleri. 
6. Nurlanıw hám jutılıw spektrleri. 
 
1. Tábiyiy hám polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq 
Bizge belgili, Maksvell teoriyasına muwapıq jaqtılıń kóldeneń tolqınlardan 
ibarat bolıp, elektr hám magnit maydan kernewlikleriniń vektorları E hám H ózara 
perpendikulyar hám tolqın taralıw tezligi vektorına da perpendikulyar tegisliklerde 
terbeledi(1-súwret). Sonıń ushın hám jaqtılíqtıń polyarizatsiya nızamların 
úyreniwde tek ǵana bir vektordı úyreniwdiń ózi jeterli. 
Jaqtılíq kóplep atomlar tárepinen shıǵarıladı hám kóplep elektromagnit 
nurlanıwlardıń jıyındısınan ibarat boladı. Bul nurlanıwlar ǵáresiz túrde ámelge 
asırılǵanı 
ushın 
jaqtılíq 
vektorınıń 
barlíq 
baǵıtlar 
boyínsha 
bólistriliwi 
birdey 
boladı(ǵa-súwret).
E vektorı barlíq baǵıtlar boyínsha teń 
bólistirilgen jaqtılíq tábiyiy jaqtılíq dep ataladı 
Jaqtılíq vektorı terbelis baǵıtınıń tegis bólistirilgenligi bazıbir usıl menen 
ózgertirilgen jaqtılíq polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq dep ataladı. 
а)
б)
в)
2-
сурет 
Н 
Е 
 
1-
сурет



Aytayıq qandayda sırtqı tásir nátiyjesinde E vektorı terbelisiniń bazı baǵıtı 
basqa baǵıtqa salıstırǵanda ústinrek bolsın(ǵb-súwret). Ol jaǵdayda jaqtılíq tolíq 
emes polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq delinedi. E vektorınıń terbelisi tek bir baǵıtta 
bolsa jaqtılíq tegis polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq dep ataladı(ǵv-súwret). Tegis 
polyarizatsiyalanǵan jaqtılíq E vektorınıń terbelis hám tolqın tarqalıw baǵıtları 
jatıwshı tegislik polyarizatsiya tegisligi dep ataladı.
Jaqtılíqtı bazı bir kristallardan, máselen turmalinnen, ótkersek, bunday 
kristallar anizotropiyalíq qásiyetge iye bolǵanlıǵı ushın, jaqtılíq terbelisiniń málim
baǵıttaǵısın ótkerip, basqaların ótkermeydi. Basqasha aytqanda, olar jaqtılíqtı 
polyarizatsiyalaw qásiyetine iye boladı. Bunday kristallar polyarizatorlar dep 
ataladı. Jaqtılíq tolqınınıń polyarizatsiyalanıw qásiyetine iye bolıwı onıń kóldeneń 
tolqın ekenligin dáliylleydi. 

Download 244.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling