Jigar odam organizmining eng yirik ichki a’zolaridan biri hisoblanadi. U

Skeletotopiyasi. O‘t pufagi I-II bel umurtqasi sohasiga, uning bo‘yinchasi
ko‘pgina hollarda XII ko‘krak va I bel umurtqasi sohasiga akslanadi (183-rasm).
Sintopiyasi. O‘t pufagidan yuqori va oldinda jigar, chapda – pylorus, o‘ng va
pastda – yo‘g‘on ichakning jigar egriligi joylashadi. O‘t pufagining tanasi ko‘ndalangchambar ichakka, bo‘yinchasi o‘n ikki barmoq ichakning piyozchasiga, jigarning oldingi-pastki qirg‘og‘idan 3 sm chiqib turuvchi tubi esa qorinning oldingi devoriga
tegib turadi. O‘t pufagi qorinparda bilan uch tomondan: pastdan va yon tomonlaridan
o‘ralgan. O‘t pufagining tubi qorinparda bilan hamma tomondan o‘ralgan. Qorinparda o‘t pufagining muskul qavatidan yupqa fassiya va g‘ovak tolali biriktiruvchi to‘qima
orqali ajralgan bo‘lib, u ayniqsa, jigarning visseral yuzasi va o‘t pufagi orasida yaxshi
rivojlangan. G‘ovak biriktiruvchi to‘qima qavati o‘t pufagining tubidan uning
bo‘yinchasi tomon asta ko‘payib boradi. O‘t pufagini jigardan oson ajratishni shu
biriktiruvchi to‘qima mavjudligi bilan izohlash mumkin. O‘t pufagi bo‘yinchasining
o‘t pufagi yo‘liga o‘tish joyi topografik-anatomik jihatdan ahamiyatga molikdir. O‘t
pufagi yo‘li ustida pufak arteriyasi, orqasida bo‘lsa – o‘ng jigar arteriyasi yotadi. O‘t
pufagi yo‘lidan ichkarida o‘ng va chap jigar o‘t yo‘llari joylashib, bu joylarda ularning qo‘shilishidan umumiy jigar yo‘li hosil bo‘ladi
Qon bilan ta’minlanishi. O‘t pufagi pufak arteriyasi (a. cystica) orqali arterial qon oladi. U esa o‘ng jigar arteriyasidan boshlanadi. O‘ng jigar arteriyasidan
boshlanadigan joyida pufak arteriyasini qidirib topishda ichki mo‘ljal bo‘luvchi
Kalo uchburchagi ajratiladi. Bu uchburchakning yon devorlarini jigar o‘t yo‘li va
o‘t pufagi yo‘li, asosini o‘ng jigar arteriyasi hosil qiladi. Uchburchak ichidan o‘ng
jigar arteriyasidan boshlanuvchi pufak arteriyasi o‘tadi (186-rasm).
Limfa o‘t pufagidan yig‘iladi va o‘t pufagi bo‘yinchasi sohasida joylashgan
limfa tugunidan o‘tadi. Bu tugundan limfa o‘n ikki barmoq ichakning yuqori
qirg‘og‘i yaqinida, jigar-o‘n ikki barmoq ichak boylami asosiga, uning yonida
joylashgan boshqa yirik kollektorga qarab oqib boradi.