Jiniyaz atı

Sanaatta paydalaniw
Insan ushın mıywe miyweleriniń ma`nisi úlken. Sonday etip, ósimlikler tábiyaatda, biz ushın kislorod, azıq-awqat, azıq-awqat hám dári-dármanlar hám dári-dármanlar hám sheki onim dáregi bolǵanlıǵı sebepli. Sonıń menen birge, ósimliklerdiń kóplegen miyweleri biz yeymiz - Mısalı, almurt, mandariyalar, alma, ayǵabaǵar tuqimları hám basqalar.
Birpara miyweler - tábiy boyawlardıń dáregi. Mısalı, klafordry reakciyalarınan ximiyalıq reaktivler járdeminde biynápshe gúli reń boyaw soǵıw hám ǵoza bólimlerinen - qara boyaw.
Biziń dúnyamız kóbinese jasıl dep ataladı. Bul bas betlarda milliardlap jasıl ósimlikler undirilgan. Er adam hám basqa barlıq organizmler olarǵa olardıń turmısına májbúr bolıp tabıladı. Palız eginleri organizmleri kem ushraytuǵın qábiletke iye: tiykarınan olar quyash nurı menen azıqlanıwadı. Eger biz biologiya tilinde gápirsak, zavodlar wákilleri quyash nurın iyeleydiler hám fotosintez esabınan energiyanı energiyasına aylantıradı. Onı isletiw, olar tereńligin burılıp, organikalıq elementtı organikalıqqa aylantıradı hám er júzinde qalǵan barlıq dem alısqa azıq-awqat beredi.
Ósimlikler kútá úlken oynaydı, siz Jerdiń biosfera turmısında zárúrli rolni aytiwińız múmkin. Bul olardan turmıs tarmaǵı baslanatuǵın. Olar biziń planetamızdaǵı turmıstıń kelip ttuqimı menen ttuqimardi. Fotosintez processinde quyash nurı isletiliwin úyrengen halda, ósimlikler biziń atmosferamizni kislorod menen toltırıwdı basladı - bul element fotosintez processinde aytnadı. Sonday etip, hár sapar tereń nápes alıp, ókpeńizda kislorodtı kim menen jasawdı buyırǵanıńizdi eslewińiz kerek.
Biologiyada, palız eginleri organizmleri bólek korollıǵılıqta ajıratılǵan. Ol foss, moxlar, jalańash, jalpı hám oralǵan kópirlerdi óz ishine aladı. Olardıń túrli-tumanlıǵı haqıyqattan da kútá úlken, sonıń menen birge, planetamızdaǵı turmıs ushın hám turmıs turmısındaǵı turmıs ushın áhmiyetke iye.
Tábiyaatda ósimlik hár qanday tábiy jámiettiiń ajıralmaytuǵın bólegi yamasa biologlar, biologenoz dep búydesedi. Azıq-awqat shınjırında olar birinshi siltemenı iyelep aladılar : palız eginleri organizmleri quyash energiyasın toplaydı hám basqa túrlerge beredi. Olar qovurilgan haywanlardı bagıwadı hám olar óz gezeginde, jırtqıshlar ushın azıq-awqat retinde xızmet etedi. Hár qanday bolsa tábiy páleket (mısalı, qurǵaqlıq ), bul ósimlik, joq bolıp ketken abaylar hám basqa barlıq organizmlerdi joq etedi. Bul onıń atmosferaǵa kislorodtı ajıratıp turatuǵın hám karbonat angidridti tutınıw etetuǵın kisi. Er júzinde sırtqı kórinisten aldın derlik kislorod joq edi. Bul gazlardıń qatnası - bul planetamız kólemindegi ıqlım ortalıǵına tuwrıdan-tuwrı tásir etedi (sol sebepli házir júdá kóp sáwbetler ámeldegi) global jılıw Artıqsha CO2 sebepli).
Tolıq ósimlikler biziń planetamızda jasaytuǵınlıq basqa tiri janzatlar ushın zárúrli bolǵan zatlardan kóre pútkil dizimdi jaratıw múmkin. Kislorod sintezi. Fotosintez processindegi ósimlikler házir atmosferada bolǵan derlik barlıq kislorodtı jarattı. Kislorod ósimlik payda bolıwınan aldın, er júzinde emes edi.

Kislorod B.joqarı qatlamlar Atmosfera ozon tárepinen payda boladı, bizni qattı ultrafioletoviy nurlarınan qorǵaw etedi. Azıq-awqat shınjırında qatnasıw. Bul organikalıq elementlar hám energiyanı jaratatuǵın palız eginleri organizmleri bolıp tabıladı, keyin keyingi shınjırlı siltemelerge ótkeriledi.

Ósimlikler planeta daǵı ıqlımdı qáliplestiriwde aktiv qatnas etedi. Tábiyaatda ósimlikler kóbinese basqa organizmler, haywanlar, zamarıqlar, likenlar ushın úy bolıp xızmet etedi, olar ushın jasaw jayın jaratadı. Kóplegen haywanlar ósimlikler menen simbiotik jalǵanıwlardı payda etedi.
Palız eginleri organizmleri topıraqtı qáliplestiriwde hám landshafttıń ózgeriwinde tiykarǵı rol oynaydı. Vegetatsiya tábiyaatda mineral elementlar ciklında zárúrli rol oynaydı.
Insannıń ómirindegi floranıń ornı Qandayda bir kisi planetamız biosferanıń bir bólegi bolıp tabıladı, sol sebepli ósimlikler ol ushın júdá zárúrli bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, ol dem alıw hám awqat ushın kislorod kerek, ol olarsız qabıl ete almaydı. Bunnan tısqarı, insan ózinde aktiv paydalanadı ekonomikalıq iskerlik jáne bul isletmesten, insaniyat tsivilizatsiyasi derlik rawajlana almadı.
Al, qanday rol oynaydı insannıń ómiri hám iskerlik. Qandayda bir kisi ósimliklerdi azıq-awqat dáregi retinde isletedi, sonıń menen birge, jergilikli haywanlarǵa xızmet etedi. Qandayda bir kisi dán, miyweler, túbirler hám ósimliklerdiń basqa bólimlerinen paydalanadı. Birpara ósimlikler insan denesine tásir etedi.
Bul topıraqtı quraytuǵın ósimlik organizmleri edi, bunıń sebepli biz awıl xojalıǵında isley alamız. Jáhán ekonomikası biz ushın paydalı qazilmalarni (kómir, neft, gaz, betti jasırıw perdesi) qúdiretli ósimlikler (kómir, neft, gaz, betti jasırıw perdesi). Búgingi kúnde insan tárepinen alınǵan energiyanıń kópshiligi áyyemgi ósimlikler, tek áyyemgi ósimliklerden basqa hesh nárse bolmaǵan qazilma uglevodorodlardan etilgen. Hesh bolmaǵanda bul haqqında basqa shamalar joq.
Kóplegen ósimlikler darilik maqsetlerde isletiledi. Bul, itimal, 99% múmkinshiligı bolǵan, birinshi dáriler bolǵan, bul adamdı qóllawdı baslaǵan. Olar biziń dáwirimizde keń qollanıladı.

Ósimlikler sanaat, qurılıs salasında keń qollanıladı hám awıl xojalıǵı. Olar birdey sheki onimdiń hár qıylı túrlerin jetkizip berediler: kiyim-keshek, shúberekler tayarlaw ushın talshıqlar ; Naycha hám boyaw ushın boyaniw elementları ; maylar, sonday-aq emlew hám sanaat mútajlikleri ushın zárúr hám texnikalıq; hár qıylı túrleri Islep shıǵarıw ushın da rezina hám basqa zatlar. Qurılısda otın aktiv isletiledi. Aǵashdan jasalǵan mebel túrli pánler Hár kúni paydalanıw hám ishki mákan.

Aǵashdan qaǵazǵa, sonıń menen birge aǵash janar may retinde isletiledi. Adam ósimliklerdi tereńligin sarplaydı dekorativ maqsetler: Hár bir úyde siz áynektegi gullerdi hám hár bir qalada parkinlar hám dekorativ putalar bolǵan jasıl maydanlardı tabıwıńız múmkin.
Jasıl doslardıń áhmiyeti - insan hám haywanlar turmısındaǵı ósimlikler kútá úlken. Olar planeta ekotizimida kútá úlken rol oynaydı. Olardıńsız, biziń erimiz jansız hám tug'mas shólni oyda sawlelendiriw etedi. Olar turmıs tuwılıw kúnlerinde birinshiler edi hám tek jasıl organizmler sebepli planetamız turmısı júdá bay hám túrme-túr bolıp tabıladı. Olarǵa raxmet, biz tsivilizatsiyaning zamanagóy vertikallarına erise aldıq.
Planeta daǵı organikalıq elementlar rezervlerin turaqlı túrde toldırıń. Organikalıqtıń joytıwları turaqlı jáne anıq (heterotrofik organizmlerdiń turmıslıq iskerligi) bolǵanına qaramay, ósimlikler fotosintez ónimlerine júdá kóp energiya toplaydı. Fotosintetik ósimlikler sebepli atmosfera hawası daǵı kisloroddıń etarli dárejesi kóplegen organizmler bar ekenligi ushın etarli dárejede saqlanadı. Ósimlikler atmosferada karbonat angidrid toplanıwın aldın aladı.
Ósimliklerdiń etakchi roli hám minerallar kostyumidaPlaneta daǵı turmıstıń turaqlı bar ekenligin támiyinlewden tısqarı, ádetsiz bolmaǵan halda mineral awqatlanıw. Palız eginleri álemi ıqlımǵa sezilerli dárejede tásir etedi. Zavoddıń turmıslıq iskerligi sebepli topıraqtıń sirt qatlamlarınıń ónimli bólekleri baylanısqan, olardıń juwılıwı hám topıraqtıń erroziyası aldın aladı. Birpara ósimlik formaları er maydanında suw toplanıwın anıqlaydı hám batpaqlardıń qáliplesiwine úles qosadı.
Sonday etip, olar tárepinen qáliplesken palız eginleri organizmleri hám ósimlik oramı ádetde biz átirapındaǵı tábiyaat daǵı bul hádiyselerde júdá zárúrli baylanıslı.