Jinoyatchi shaxsi tushunchasi

Jinoyatchi shaxsining jinoiy-huquqiy tavsifi quyidagi belgilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  sodir etilgan jinoyatning og‘irlik darajasi;
  
• 
  muqaddam sudlanganligi;
  
• 
  umumiy yoki maxsus retsidiv;
  
• 
  aybning shakli;
  
• 
  jinoiy tajovuzning yo‘nalishi;
  
• 
  tajovuzning bir kishi yoki guruh tomonidan sodir etilganligi;
  
• 
  jinoiy xulq-atvorning motivi;
  
• 
  jinoyat sodir etilishidagi o‘rni va roli;
  
• 
  bir nechta bir xildagi jinoyatlarni sodir etish.
  

Jinoyatchi shaxsining ijtimoiy-demografik tavsifi quyidagi belgilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  jinsi;
  
• 
  yoshi;
  
• 
  ma’lumoti;
  
• 
  moddiy shart-sharoitlari;
  
• 
  mashg‘ulot turi;
  
• 
  oilaviy ahvoli;
  
• 
  jamiyatdagi o‘rni;
  
• 
  mutaxassisligi;
  
• 
  ijtimoiy mavqei va maqomlari;
  
• 
  doimiy yashash joyining bor-yo‘qligi;
  
• 
  fuqaroligi.
  

Jinoyatchi shaxsining ma’naviy-ruhiy tavsifi quyidagi belgilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  intellekt (tafakkur) darajasi;
  
• 
  qobiliyat, ko‘nikma va odatlari;
  
• 
  irodaviy xususiyatlari;
  
• 
  hissiy xususiyatlari;
  
• 
  yo‘nalishlari;
  
• 
  qiziqishlari;
  
• 
  qarashlari;
  
• 
  huquq va axloq me’yorlariga munosabati;
  
• 
  ehtiyojlari;
  
• 
  ehtiyojlarni qondirish uchun tanlaydigan usullari;
  
• 
  giyohvandlik vositalari yoki spirtli ichimliklarni iste’mol qilishi.
  

Jinoyatchi shaxsining jinoiy-huquqiy, ijtimoiy-demografik va ma’naviy-ruhiy belgilari bir-biri bilan o‘zaro bog‘liq va bir-birini to‘ldirib turadi. Xususan, shaxsning ijtimoiy-demografik belgilari (yoshi, ma’lumoti, kasbi, yashash joyi kabilar) o‘z navbatida uning jamoatchilik hayotida tutgan o‘rnini belgilash va ma’naviy shakllanishi bilan uzviy bog‘liq holda kechadi. Ma’naviy-ruhiy xususiyatlari esa, uning shakllanishiga ta’sir etgan ijtimoiy holatlar qanday kechganligini ifodalaydi, qolaversa, shaxsning ijtimoiy hayotda tutgan o‘rni bilan bog‘liq vazifalarni qanday bajarayotganligini baholashga ham imkon yaratadi.