Bularni hammasini merosxo‟ri rimliklar bo‟ldi. Rimliklaming shon-
shuhrati bo‟lib o‟sha davrdagi vodoprovodlar, cho‟miladigan
hammomlar, axlatlarni chiqarib tashlash inshootlari hisoblanadi.
Shaharning hamma axlatlari kanalizatsiya yordamida chiqarib tashlanib,
bog‟ va dalalar ular bilan o‟g‟itlangan. О‟rta asrlardagi aholini madaniy
va iqtisodiy darajasi, ular doim bo‟lib turadigan urushlar ommaviy
yuqumli kasalliklarning tarqalishiga sababchi boladi.
Shunga qaramasdan gigiyena masalalariga
alohida ahamiyat beradigan
olimlar Abu Ali ibn Sinoning «Tib
qonunlari» kitobida yozilgan. Bu qonunlar
Dunyo ahamiyatiga egadir. XVII-XVIII
asrlarga kelib yuksak taraqqiyot
pog‟onasiga ega bo'ldi.
Juda ko‟p ishchilarga ega bo‟lgan katta-katta zavodlar va fabrikalar vujudga
kela boshladi. Ishchilarning turar joylari, sharoitlari yomonligi tufayli, ularni
nisbatan zich joylashganligi munosabati bilan yuqumli kasallarning paydo bo‟lish
xavfi orta boshladi. F.Engels turar joylarning yomonligi har xil epidemiyalar
manbai bo‟lishi mumkin degan edi. Ulardan saqlanish uchun ishchilar harakati
tizimi bilan bir qator sanitariya chora va tadbirlari belgilanadi.
Zamona va vaqt bu chora va tadbirlarni bilishni, o ‟rganishni taqozo etadi. Bu XIX asrda
gigiyena fanining yuksak taraqqiyotiga sabab bo‟ladi. Zamonaviy gigiyena fanining
asoschisi nemis olimi Maks Pettenkofer (1818-1901) hisoblanadi. Maks Pettenkofer
gigiyenaga eksperimental tekshirish usulini joriy etdi. 1761 yili M.V. Lomonosov
tomonidan sotsial gigiyena bo‟yicha «Rossiya xalqining ko‟payishi va saqlanishi »
Do'stlaringiz bilan baham: |
