Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti
Download 4.31 Mb. Pdf ko'rish
|
jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti. ikkinchi nashr
|
5-
S IN F U C H U N IS H R E J A S I (T a x m in iy ) ,, T A S D IQ L A Y M A N !‘ (I c h o r a k , 5 so at m is o li d a ) ___ - so n ma kt ab o ‘q u v b o ‘l im m u d ir i = E '0 X 3 £ t/5 1Л ■< сз о H CJ I s с .’й 3 O' £ O ' >, "сл о сл > О тз О >» сз н с СЗ *и X .S2 "О >» S сл о о* ст сз <3 е N £ S2 £ СЗ СЗ Q £ сл > I 1 га ^2 д ад i > ? б « - = х : с Ё о с ^ сг - х о, а> О 03 О 5 5 с 1/1 13 ° Е — СЗ о с СЗ {/) о о С Г J D сЗ О Л сз to х s о >> t ГТ сз СЗ О X ьо >- Л >Z - г * О сл Й £ ' С Ь о га - SP * ? i2 ^ ^ *0 Ч-» СЗ е? . О §• (2 с ,га з . h= . * - . С N - Я J= <л л J5 >> Й — г—■ га ^ О _ С ТЗ ад Я х: Я, ’и S £ ><13 о?хз я ■“ з ■о m С П. ’<Л “ • Я га ТЗ С •С X сл й> 'С w Si Л Р .2 С71 03 X ад о - Е J -В *2 1:3 о t: ад 4 0 СЗ J“* ^ сл О СЗ ■о £ х сз £ •= я S п F .22 га ° • “£* . _ =5 0 С +"* ^ X сз «л £Р 1 . ’& ^ "Й *Д сз . „ « х р - о* о (Л — 11 сл СГ +- га С “2 т: Q га Й О - чэ ^ я га хэ VI '5 ^ Л сл £Р ° ° -S сЗ С х сл СЗ !— Г й сз сл С СЗ 5 х сл 3 0) _ X сз г2 JH г~* С з Е J5 f N £ СЗ 3 ад >» с СЗ ■а с о >. сз > О X £ сз х сг сл СГ О о с о СЗ — 3 § t o £Р з .S S а -= a g х X -Ч • - сл <— и ? 2 X О Й С X СЗ ад X сл и< о 'С г - СГ сл X о 3 1з г -1 ад О о ю с а ’си. Ъ — X +-* Ё ' С X сЗ "О о сз сз O' тз О m сз X с _d га •а .22 СЗ '-П С = -S сз х g — , о - N О 3 а* ■а т, СХ£ О й сл « I g и, ^ О О — х -: X Х5 сз .Й X ^ сл X Л с/5 0) X с х га о S ._ !§ ”5 I--5 ? 2 з -б zi, •> #— hjj V m _ Я 3 о р 2 ^ с чз tt иГ 3 >• « С СЗ Я О а а - с с 1Z. с/3 сг ■— cd л _ 's 5 Trt N X > ’5- о ? 2 - о 1 з > я О" ТЭ _ _ £ ^ г и ^ ; г 1/1 9 'о га с х- га О > -° - х: з Р о о и j 1 1 « 1 ^ .а “ р О 3 X •с 3 сз •*- ад СЗ X ад й с '5- В 3 ^ О X ^ _ СЛ сл ’X сз ^ СЗ о , 6 £Р . СЗ ч. сл С С о - S л -§ _ ~Н 5 сп С С т з X я х .52 г 'л сз л -S2 ю Р Б ГЧ сЛ О г£ Р -С и *х 2 . - -Г -с . с X 2 е X х х Ъ сл 1» 2 — 'С О Q* £ • - и о л § Е J2 3 га So w Е — Т= 3 с г я С о >- 0 4 й Ь . > , я г - ’75 го о а- 2 В 153 uslubchi ,,T A S D IQ L A Y M A N “ 5- sinf o ‘quvchilari uchu n yengil atletikadan dars konspekti №________________ Vazifalar: 1. Past startdan chiqish texnikasini o ‘rgatish. 2. Balandlikka ,,qadamlab“ sakrashni o ‘rgatish. 3. Chalishtirma qadamlar bilan kichik to ‘pni uzoqqa uloqtirishni takrorlash. Dars o ‘tish joyi — maktab sport maydoni. Asbob-anjomlar: sakrash ustuni, planka, kichik to ‘plar. № M anbalar m azm uni Vaqti T ashk iliy-uslub iy k o ‘rsatmalar I Tayyorlov qism 1 2 - 1 5 gacha D ars frontal usulida tashkil etiladi II. Darsni taslikil qilish: a) dars vazifasini e ’lon qilish; b)diqqatni jalb etuvchi mashqlar; d)yurish: oyoq uchida, oyoq yon ida, tovonda, od diy, tez yurish; e) ohista, o'rtacha yugurishlar; f) yurish: qatordan, t o ‘rttadan b o ‘lib ch ap ga(o‘ngga) burilib, to'rt qator hosil qilish. U.R.M. (asbobsiz) 1. D.H A.T. l.Q o 'lla m i yon tom on bilan tepaga ko'taram iz 2. D.H. — oyoqlar yelka k engligida, q o ‘llar belda. l.Q o 'lla rn i old tom on bilan tepaga ko'taramiz. 2 D.H. va muskullarga U.R.M. berish tavsiya kam b o ‘lm asligi kerak, Asosiy qism 30 1 30 30 2 5 1 7 —8 m 2 5 - 3 0 M ashqlarning aniq bajarilishiga e ’tibor berish, Qatorda tartibni saqlash 0 ‘quvchilar orasidagi m asofa m e ’yorda b o ‘l- ishni ta ’m inlash, oyoq uchida k o ‘tariling, tirsaklarni bukm ang, kaftga qarang, deb aytiladi. (M ashqlar soni 6 —7 tadan.) l.P a st startdan chiqish texnikasini o ‘rganish: a) past startga turishni takrorlash; b) ,,D iq qat!“ holatini hamda startdan chiqishni o'rgatish. 10 m Startga turganda tana holatiga q o ‘llarning oldinga va orqaga q o'yilish i, tiralgan oyoq lar holati hamda 154 2. Yugurib k elib , balandlikka 10 m ular orasidagi m asofaga ,,qadam lab“ sakrash: e ’tibor berish. a) planka ustidan sakrab oshib Yugurib k elish , depsinib o'tish; o'tish ham da tushishda b) t o ‘g ‘ri va yon dan yugurib k elib , harakat texnikasiga plankaustidan sakrab oshib o'tish e ’tibor berish. va depsingan oyoq qa tushish. C halishtirm a qadarnlarni 3. K ich ik to 'p n i uloqtirish: 10 m bajarish jarayonida tana, a) qadarnlarni chalishtirgan hold; oyoq lar va q o'llar yurib, 150 g li kichik to'pni orqs holatiga c ’tibor berish. tom on ga uzatilgan q o ‘l bilan yelka Yurak urishi va nafas ustidan oshirib, u zoq qa uloqtirish. olishni m e ’yoriga Y akunlovchi qism 2 —3 m keltiruvchi mashqlarni l.S in fn i bir qatorga saflash. bajarish. 2. Y u g u r ish , y e n g il y u g u r ish , yurishga o'tish. 3. D arsgayakun yasash, baholash, asosiy yutuq va xatolarni so'zlab berish. 4. U yga vazifa berish Q aysi sifatning vujudga k elishiga yordam beradi. Jism oniy tarbiya bo‘yicha o ‘quvchi!arning darsdan tashqari ishlarini rejalashtirish 0 ‘q uvchilarning jism o n iy tarbiya b o ‘yicha(ishlari b u tu n p e d a g o g i k j a m o a t o m o n i d a n o ' t k a z i l a d i , tib b iy x o d im , ja m o a tc h i tashkilotlar, o ta -o n alar va otaliq tashkilotlari jalb etiladi. U m u m iy rahbarlik m ak tab rahbariyati to m o n id a n , amaliyotda esa jism oniy tarbiya o ‘qituvchisi tom onidan olib b o rilad i. Bu h o la td a q ilin a d ig a n ish la r rav shan va an iq rejalashtirilgandagina muvaffaqiyatga erishiladi. Darsdan tashqari ishlar qator hujjatlar orqali ifodalanadi: — jism o n iy ta rb iy a b o ‘y ic h a o ‘q itu v ch ilarn in g d arsd an tashqari ishlarining um um m aktab yillik rejasi; — ,,Alpomish“ va ,,Barchinoy“ majmuasiga tayyorgarlik va m e ’yorlarni topshirish reja-grafigi; — ommaviy sport tadbirlarining kalendari (tavqim); — m aktab jism oniy tarbiya jam oasining to'garak mash- g ‘ulotlari jadvali; — t o ‘garaklarning ish rejasi. Darsdan tashqari ishlar u m um m aktab yillik rejasi va maktab jamoasi faoliyatining h am m a yo‘nalishlarini o ‘z ichiga oladi. 155 Jismoniy tarbiya bo‘yicha darsdan tashqari ishlarning yillik rejasi № Bajariladigan ishlar m azm uni Bajarish m uddati Bajarish uchun javobgar Bajarilganligi haqida belgi 1 2 3 4 5 Rejani tuzish ishlarida jism oniy tarbiya jam oasi kenga- shining raisi, sinfdan tash q ari ishlar tashkilotchisi, harbiy tayyorgarlik rahbari, sinflar metodik birlashmasining raislari va boshlang‘ich sinf o'quvchilari, shifokor, har xil klub va bir- lashmalar rahbarlari bevosita qatnashadilar. Reja loyihasi ota-onalar q o ‘mitasining raisi, pedagog-tash- kilotchi bilan kelishiladi va b utu n maktab pedagogik jam o a- sin in g m u h o k a m a s ig a q o ‘yiladi. B u n d a y h a r t o m o n l a m a m uhokam adan so‘ng, reja maktab direktori tom onidan tasdiq- lanadi va maktab jismoniy tarbiya hayotining qonuni b o ‘lib qoladi. Reja qator b o ‘limlardan iborat b o ia d i. H ar xil maktablarda ular turlicha. Rejada quyidagi variantlarning b o ‘lishi maqsadga muvofiqdir: I. M aktabda o ‘tilgan ishlar tahlili va kelgusi o ‘quv yilining asosiy vazifalari. Bu b o i i m d a m aktabda omm aviy jism oniy ta rb iy a -s o g 'lo m la sh tiris h va s p o rtn i rivojlantirish b o ‘yicha erishilgan yutuqlar k o ‘rsatiladi, eng yaxshi sinf, klub, t o ‘ga- rak alohida belgilanadi. Erishilgan yutuqlarni yanada rivoj lantirish va y o ‘l q o ‘yiIgan kamchiliklarni t o ‘g ‘rilash choralari belgilanadi. II. Tashkiliy ishlar. Bu yerda sinf jism oniy tarbiya tashki- lo tch ilarin i saylash, jism o n iy tarbiya ja m o a s in in g hiso bo t- saylov yig‘ilishini tashkil etish, uning komissiyasini tuzish, faollar va pedagoglar kengashini o ‘tkazish tadbirlari rejalash- tiriladi. Tashkiliy ishlarga quyi zvenolarda rejalashtirish masalasi kiradi (sinflarda, o ‘quvchilar q o ‘mitasida). Bunga „Eng yaxshi sportchi“ sinf ko‘rik-konkursini tashkil etish, jismoniy tarbiya faollarini tayyorlash va qayta tayyorlash, j a m o a t c h i - o ‘rga- tuvchilar-instruktorlar sinovini o ‘tkazish kiradi. III. 0 ‘quv ishlari. Bu b o ‘lim quydagilarni o ‘z ichiga oladi: ochiq mashg‘ulotlarni tashkil etish, jism oniy tarbiyaning har 156 xil m u am m olari b o ‘yicha sinf rahbari uch u n s e m in ar-am a- liy o tla rn i o 'tk a z is h ; jis m o n iy ta r b i y a - s o g ‘lo m la s h tir is h va ommaviy-sport ishlarini yaxshilash niasalalari b o ‘yicha pedagogik kengashni, o ‘qituvchilar uch u n m etodik burchak n i rasmiy- lashtirish, ota-onalar uchun ochiq mashg‘ulotlarni tashkil etish. IV. 0 ‘quvchilarni o ‘quv kun tartibida sog‘lom lashtirish tadbirlari. Bu b o ‘limda darsgacha b o ‘lgan gigiyenik gimnas- tik anin g o ‘rn in i, v aqtini, jism o n iy d aq iq alar, h a m m a sinf o ‘quvchilari bilan tanaffusdagi o ‘yinlarning tartibini aniqiash, k u n i u zaytirilg an g u r u h la r ta rb iy ach ilari bilan s e m in a rla r o ‘tkazish. Shu boMimda sog‘lomIashtirish kunlarini o ‘tkazish ham rejalashtiriladi. V. ,,Alpomish“ va ,,Barchinoy“ majmuyi b o ‘yicha ishlar. Bu bo'lim mazm uniga ,,Alpomish“ va ,,Barchinoy“ majmuyini va uning yig'ilish rejasini tuzish, ,,Alpomish“ va ,,Barchinoy“ majmuyiga tayyorgarlik va m e ’yorlarini topshirish reja-grafigini tasdiqlash, inspektorlik tekshirishini o ‘tkazish kiradi. VI. Ommaviy sport ishlari. Bu b o ‘limda quyidagi masalalar yoritiladi: U JT va sport turlari b o ‘yicha t o ‘garaklarni tuzish, t o ‘garak m ashg‘ulotlari va salomatlik guruhi jadvalini tuzish; yosh iqtidorli sportchilarni bayram ga y o ‘llash, qatnashishini nazorat qilish. Bundan tashqari, ommaviy musobaqalar „U m id nihollari“ , „Yuguruvchilar k u n i“ k o ‘rik konkurslari, harbiy- sport o ‘yinlari, maktab term a komandasining o ‘rtoqlik uchra- shuvlari, sport bayramlari va omm aviy chiqishlar kiritiladi. VII. Yashash joylarida ishlar. Yashayotgan joylarda jismoniy ta rb iy a - s p o r t ish la rin i o ‘tk a zish g u ru h la rin i tashkil etish, m ash g ‘ulotlar o ‘rnini jihozlash. V III. Tashviqot-targ‘ibot ishlari. Bu b o ‘limda sport, jis moniy tarbiya b o ‘y i c h a m a ’ruzalar, sport kechalari o ‘tkazish, kinofestivallar, nishonlar k o ‘rgazmasi, sport mavzularida ijodiy ishlar, sport faxriylari va faoliyatdagi sportchilar, m aktabni bitirganlar bilan uchrashuv, devoriy gazeta, rasmlar k o ‘rgaz- masi, bullutenlar, radiogazeta ishlari rejalashtiriladi. IX. T ib b iy n a z o ra t. B o ‘lim m a z m u n i: tibbiy k o ‘rikni o ‘t k a z is h , o ‘q u v e h i l a r n i n g tib b iy g u r u h in i a n i q la s h , bu g u ru h la r ishini d o im o tibbiy n a z o ra t qilish, m usobaqa va boshqa sport ommaviy tadbirlarni tibbiy t a ’minlashdan iborat. 157 X. Xo'jalik ishlari. Bu b o ‘Iimda sport inshootlari may- donlarini ko'rish va ularni o ‘qituvchilar,otaliq tashkilotlari va o 'q u v ch ilar kuchi bilan jihozlash, asbob-anjom larni tayyor lash, uyda m ashg'ulot u c h u n sharoit yaratish, k o ‘rgazmali qurollar va texnik manbalarni tayyorlash ishlari rejalashtiriladi. Yuqorida sanab o ‘tilgan tadbirlarni amalga oshirish uchun m ak tab rahbariyati t o m o n id a n jav o bg ar shaxs tayinlanadi. 0 ‘qituvchining vazifasi — rejaning h am m a b o ‘limlarini amalga oshirishda bosh-qosh b o ii s h , uning bajarilishini nazorat qilish va bu haqda maktab direktorini xabardor qilib turishdan iborat. Download 4.31 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|