Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti

T rener- 
ning 
ism i
H afta kunlari va ishlash vaqti
D u -
shan-
ba
S e -
shan-
ba
C lior-
shan-
ba
P ay-
shan-
ba
Ju-
ma
S han -
ba
Y ak-
shan-
ba
Kataklarga, har bir t o ‘garak qarshisiga va kunlarga mash- 
g ‘u lo t la r n i n g b o s h la n is h i va tu g a llan ish i yozib q o ‘yiladi. 
T o ‘garaklar ishi alohida metodikada o ‘rganilgan yengil atletika 
(gim nastika, sport o ‘yinlari, suzish) rejalashtirish hujjatlari 
asosida amalga oshiriladi.
Ishlar hisobi
Rejalashtirish rasmiy jarayon emas, faoliyat q o ‘llanmasi 
b o ‘lishi u c h u n o ‘q u v ch ilarn in g im koniyatlari, ish sharoiti, 
boshqa holatlarni o ‘zaro muvofiqlashtirib, uni doimiy tartibga 
solib turish zarur. Buni faqat m u n tazam obyektiv nazorat va 
ishlarni hisobga olish orqali bajarish mum kin.
Hisob — ish holatiga taalluqli b o ‘lgan yozuvlarni m untazam
amalga oshirishdan, belgilangan rejalarni bajarish va m a ’lum 
ish davrining yakunidan iborat.
Rejalashtirish va hisob bir-biri bilan o ‘zaro bogMangan. 
Rejalar ishlarning y o ‘nalishi va mazm unini, uning doiniiyligi, 
qam rab olish hajmining imkoniyatini bclgilaydi. Hisob ayrim 
k o ‘rsatkich sifatida o ‘quv jarayonini ko'proq samaradorlik bilan 
b o s h q a ris h im k o n in i b erad i. D o im o o ‘q u v c h ila r k o ‘rsat- 
kichlarini ko‘rish, ular asosida tegishli xulosa chiqarish, o ‘z 
rejasiga va o ‘quvchilarning mustaqil ishlari rejasiga zaruriy 
o ‘zgarishlar kiritish im konini beradi.
Amaliyotda taxminiy, joriy va yakuniy hisoblar mavjud.
Taxminiy hisob — o'qituvchining m ashg‘ulot o ‘tkazadigan 
o ‘q u v c h ila r g u r u h in i x a ra k te rlo v c h i m a ’lu m o tid a n iborat. 
Taxm iniy hisob m a ’lumotlari reja tuzish, mashg‘ulot meto- 
dikasini aniqlashtirish im k o n in i beradi. T axm iniy hisoblar 
ank eta m a ’lumotlari, shifokor nazorati m a ’lumotlari, sport- 
pedagogik k o ‘rsatkichi, pedagogik kuzatuv, ota-onalar haqida 
m a ’lumotlardan iborat. Taxminiy nazorat natijasida o'qituvchi 
o ‘quvchilarni guruhlarga birlashtirish zarurligi haqida qaror
159

---

qabul qiladi, o'rgatish dasturiga aniqlik kiritadi ayniqsa, qoloq- 
lar uchun. Bundan tashqari, taxminiy hisob natijasi o ‘quv- 
chilarning mustaqil mashg‘ulotlari m azm unini aniqlash asosi 
hisoblanadi.
Joriy hisob bajarilgan ishlarning sifatini tekshirish shakli 
hisoblanadi. U o ‘rgatish davrida m untazam amalga oshiriladi va 
s a m a r a d o r lig i n i b a h o l a s h g a y o r d a m b e r a d i. J o r iy h is o b
ishlarining m azm u n i o ‘quvchilarning m u n tazam m ashg'ulot- 
larga q atn ash u v in in g hisobi, salom atlik holatlari, jism o n iy
rivojlantirishlari va jism oniy tayyorgarliklari, ulgumvchanliklar- 
dan iborat. Joriy hisob m a ’lumotlari o ‘quv jarayoniga o ‘zga- 
rtish kiritish u c h u n asos hisoblanadi.
Y akuniy hisob ch orak yarim yillik, o ‘quv yili ishlariga 
yakun yasashda amalga oshiriladi. Yakuniy hisob m a ’lumotlarini 
ishda erishilgan yutuq va kamchiliklarni aniqlash uchun ju d a 
sinchiklab tahlil qilish zarur. Bu kelgusida manba, metod va ish 
shakllaridan samaraliroq foydalanish im konini beradi. Hisob 
m a ’lum otlarining tahliliga o ‘quvchilarni kengroq jalb qilish 
kerak.
0 ‘quv ishlarining hisob hujjati sinf jurnali va o ‘qituvchi- 
ning shaxsiy hisob jurnali hisoblanadi. Birinchisi, eng zaruriysi 
b o ‘lib, har bir sinf u chun alohida yoritiladi. U n d a pedagog 
qatnashayotganlarni hisobga oladi, baho q o ‘yadi, o ‘tilgan dars 
mazm unini va uyga vazifani yozib boradi.
D arsdan tashqari ishlarning hisob hujjati jismoniy tarbiya 
b o ‘y ic h a ta d b irlarn i o ‘tkazish u m u m m a k t a b hisob ju r n a li 
hisoblanadi.