Jismoniy tarbiya vositalari reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Gimnastika - uyinlar, sport, turizm katori u xam jismoniy tar biya vositasidir. Asosiy vazifasi turli xaetiy faoliyat uchun umumiy jis moniy tayergarlikni berishdir. Bundan tashkari, uzining gavdasini tuta bilish yeki tananing a’zolari xarakatini boshqara olish, tanadagi jis moniy kamchiliklarni tugrilashdek maxsus vazifalarni xam xal kila oladi. Xozirgi kunda jaxon xalklari gimnastikasi tizimini tankidiy urganilib, keraksizlarini uloktirib, foydali tomonini uzida ilmiy mujassamlashtirilgan xolda jismoniy tarbiya sharoitida ijobiy foyda lanilmokda.
Gimnastikada barcha jismoniy mashqlar Qullanilishi mumkin. Asli da kuyidagi mashqlar kurinishida Qullaniladi.
a) saflanish va kayta saflanish mashqlari: bu mashqlar saflanish ning ratsional yullari, gavdani tugri tutish, komandalarga buysunish, kaddi-komatni rostlash va boshka vazifalarni xal kiladi;
b) asosiy jismoniy mashqlar: bu mashqlar tananing xamma qismlari ga umumiy yeki ayrim ajratib olingan qismlarini rivojlantirishda Qullaniladi, xarakat malakalarining tez shakillanishi uchun kulay;
v) erkin mashqlar: bu nom orkali musika ostida bajariladigan xara katlar kombinatsiyasi tarzida tuzilgan mashqlar tushuniladi. Erkin mashqlar bilan shugullanuvchilarning xarakatini kuzatsak, biz xarakat larni musika ritmi, tempiga tushaetganligini yeki uning nafosatli, guzalligini kurib, inson xarakatlari zaxirasining juda betakror ekan ligini shoxidi bulamiz;
g) zaruriy xaetiy-amaliy mashqlar: yurish, yugurish, sakrash, ulok tirish, tirmashib chikish, yuk kutarish va boshka kator mashqlar majmui. Bular jismoniy sifatlarni rivojlantirishdagi asosiy vositalar sana ladi;
d) maxsus gimnastika snaryadlarida bajariladigan mashqlar: perek ladinada, brusyada, kon, xalkada, yakkachupda va boshkalarda bajariladi gan mashqlar. Ular kuch, chakkonlik, buginlar xarakatchanligi, muskullar elastikasi, ruxiy va boshka sifatlarni tarbiyalaydi;
e) akrobatika mashqlari: kulda turish, yenbosh tomonga tanani buk may aylanish, “randat”, “flyag” va boshka kator yakka juft, guru’ bulib bajariladigan mashqlar kiradi.
Ular asosiy zaruriy xaetiy xarakat va kunikmalarni tarbiyalaydi. Sport maxoratini oshirishda va umumjismoniy tayergarlik uchun yetakchi vositadir;
j) badiiy gimnastika: raks tarzidagi, jismsiz, jismlar bilan ba jariladigan mashqlar bulib, uz ichiga yurish, sakrash, egaluvchanlik ta lab kiladigan kator mashqlarni oladi va ularni musika bilan kushib ba jarish tushuniladi, va u sportning aloxida turidir.
Gimnastika mashqlari tizimi doimo rivojlanishda va usishdadir. Ilmiy tadqiqot ishlari va kuzatishlar ayrim mashqlarning kaytadan tu zilaetganligi, yangilanaetganligi, ayrimlari mustaxkamlanaetganligi va takomillashaetganligini kursatmokda.
1948 yili bulib utgan sobik Ittifok gimnastikachilari konferen tsiyasida gimnastikaning amaliy xaetda Qullanishiga qarab kuyidagi turga buldilar: Asosiy gimnastika – vazifasi umumjisomniy tayergar likni yulga kuyishdir. Asosiy gimnastika mashgulotlari xar tomonlama jismoniy kobiliyatlarni rivojlantirib, sport maxoratini oshirishga imkoniyat yaratadi. Asosiy gimnastikaga saflanish va kayta saflanish, umumjismoniy mashqlar, xaetiy mashqlar, akrobatika, badiiy gimnasti ka va boshka mashqlar xamda ayrim gimnastik jixozlarda bajariladigan mashqlar kiradi.
Gigienik gimnastika bilan shugullanish organizmning salomatli gini mustaxkamlaydi. U kishida bardamlik, ish kobiliyatini yukori dara jada bulishini ta’minlaydi. Gigienik gimnastika ertalab, kunduz kuni, yekchki payitda yeki uykudan sung utkaziladi. Yeshi utganlarda ertalabki gimnastika yakkama-yakka yeki guru’ bulib utkazilishi axamiyatli. Ular organizmning xarakat aparati, yurak tomirlari, nafas olish sistemasi va boshka organlarning ishini normallashtiradi.
Sport yunalishidagi gimnastika. Sport gimnastikasining vazifa si yukori jismoniy tayergarlikka va sport maxoratini oshirish maksadi da kiyin xarakatlar kilish sa’atini egallashdir. Sport gimnastikasiga er kin mashqlar, perekladinadagi mashqlar, brusyadagi, xalkalarda, das tali kon(erkaklar uchun) brevno va xar xil balandlikdagi brusyadagi (kiz lar uchun) va sakrash mashqlari kiradi.