Жиззах вилояти халқ таълими бошқармаси

 
Натижаларни баҳолаш. 
Ҳар бир саволга жавобларни белгилаб бўлгандан сўнг, ҳар бир шкалага тегишли 
бўлган саволларнинг бирламчи баллари алоҳида-алоҳида ҳисоблаб чиқилади (савол 
охирида ушбу савол нечанчи шкалага тегишли эканлиги кўрсатилади. («-» белгиси 
қўйилган рақамлар сизнинг «йўқ» жавобингизга тўғри келса, 1 балл билан белгиланади). 
Шкала бўйича ҳосил бўлган бирламчи баллар, жадвалда кўрсатилган 
коэффициентга кўпайтирилади. Агар ҳисоблаб чиқилганда, баллар 12 баллдан ошса, 
характер акцентуациясининг намоён бўлиши кўринади. 
Шкала 
рақами 
Акцентуация 
типлари 
Коэффициент 
Бирламчи 
баллар 
Акцентуация кўрсат-кичи бирламчи 
баллар-нинг коффициентига 
кўпайтирилгани 
1 
Гипертим 
3 
2 
Хавотирланувчи 
3 
3 
Дистим 
3 
4 
Расмий 
2 
5 
Қўзғалувчан 
3 
6 
Эмотив 
3 
7 
Ригид 
2 
8 
Намойишкор 
2 
9 
Циклоид 
3 
10 
Экзальтр 
6 

---

126 
Акцентуаллашган хусусиятларнинг ўзаро биргаликдаги келиши К.Леонгард 
назариясига асосланган ҳолда махсус анализ қилинади. К.Леонгарднинг акцентуация 
типлари инсонларнинг теварақ-атрофдагилар билан қандай мулоқот қилишларини 
аниқлашга хизмат қилади ва ўзгача (А.Е.Личконинг характер акцентуацияси 
типларидан фарқли ўлароқ) мустақил характер типларини таклиф қилади. 
 
1. Гипертим тип. 
Бу типдаги инсонлар жуда мулоқатчан, сўзамол, мимика, пантомимика ва 
жестларга жуда бой бўлади. Улар оиладаги ва иш жойидаги бурчларига 
маъсулиятсизлиги туфайли атрофдагилар билан келишмовчиликка борадилар. Ушбу 
типдаги одамлар бошқалар билан бўладиган келишмовчиликларни ўзлари келтириб 
чиқарадилар, ана шунда атрофдагилар танбеҳ беришса, хафа бўладилар. Уларнинг 
ижобий томонлари ҳаракатчан, бирор бир фаолиятга чанқоқ, ташаббускор. Салбий 
хусусиятлари: енгилтабиат, енгил хулқ- атворга мойил, ўта асабий, ўз 
маъсулиятларига жиддий муносабатда бўлмайдилар. 
2. Хавотирланувчан тип. 
Бу типдаги инсонлар мулоқотга киришимсиз, бўш, ўзига ишонмайдиган, маъюс 
кайфиятда юрувчилардир. Жуда кам ҳолатда атрофдагилар билан келишмовчиликка 
борадилар ва унда пассив иштирок этадилар. Келишмовчилик ҳолатларида ўзларига 
таянч ва ёрдам қидирадилар, чунки улар шунга муҳтож бўладилар. Кўпинча уларда 
дўстлик, ўз-ўзларига танқидий кўз билан қараш каби ижобий хусусиятлари билан 
кўзга ташланадилар. Лекин ўзини-ўзи ҳимоя қила олмаганлиги туфайли «итнинг 
кейинги оёғи» бўлиб юради. Бундай одамлар ҳазил учун манба бўлиб ҳисобланади.
3. Дистим тип. 
Бу типдаги инсонлар мулоқотга тез киришмайдиган, камгап, пессимистик 
кайфиятнинг устунлиги билан характерланадилар. Улар асосан уйда ўтиришни афзал 
кўрадилар, атрофдагилар билан камдан кам ҳолатда келишмовчиликка борадилар, 
чегараланган ҳаёт тарзида яшайдилар. Улар ўзлари билан дўстлашганларни жуда 
қадрлайдилар ва уларга бўйсинишга тайёрдирлар. Ижобий хислатлари: жиддий, пок, 
виждонли, ўта адолатли. Салбий хислатлари: фаол эмас, фикрлаш қобилияти суст, 
кам ҳаракат. 
4. Расмий тип. 
Келишмовчиликларга жуда кам ҳолатларда киришади, фаол қатнашмайди. 
Атрофдагиларга формал талаблар қўйиб, хизматда ўзини бюрократ сифатида тутади. 
Шу билан бирга сардорликни бошқаларга осонликча топширади. Баъзида ўта 
саранжомликни даъво қилиш билан бошқаларнинг ғашига тегади. Ижобий 
хислатлари: пок виждонли, сарамжон, жиддий, синчков, ишга умид билан қаровчи. 
Салбий хислатлари: сержаҳл, қоғозбоз, эзма, насиҳатгўй, ўта расмиятчи.