Jizzax filiali oila psixologiya kafedrasi oila psixoterapiya nazariyasi

2-daraja: Oila tizimidagi muammolar. 
Ushbu darajada oilaviy muammolar tabiiy guruh sifatida qaraladi. Belgilangan 
bemorning simptomatik xatti-harakatlari butun oilaning yoki uning alohida quyi 
tizimlarining disfunksiyasi natijasida tahlil qilinadi. Asosiy e’tibor oila a’zolarining 
individual xususiyatlariga emas, balki ularning oʻzaro ta’siriga va oila tashkilotining 
tarkibiy xususiyatlariga qaratiladi. Oilaviy yoki nikoh psixoterapiyasi ushbu 
darajadagi muammolarni butun oilani yoki tegishli quyi tizimlarni oʻz ichiga olgan 
holda hal qiladi.
Keyingi toʻrtta daraja individual qiyinchiliklarni tavsiflaydi.
Ijtimoiy muhit 
Oilaviy 
Ongsizlik bilan hissiy ziddiyatlar 
Kognitiv xulq-atvor masalasi 
Individuallik 
Biologik buzilishlar 
Rivojlanish va shaxsiyat buzilishi 
Oudtshoornning tizimli ko‘pdarajali modeli 

---

55 
3-daraja: Kognitiv va xulq-atvor masalalari. 
Ular oʻrganish nazariyasi nuqtai nazaridan tushuntirilgandek, his-tuygʻular, 
bilish yoki bemorning xatti-harakatlari sohasidagi buzilishlarni yoki qiyinchiliklarni 
qamrab oladi. Ushbu darajadagi muammolarga oʻzini past baholash, ijtimoiy 
koʻnikmalarning kam rivojlanganligi va oʻrganishda kechikish misol boʻla oladi. Bu 
yerda yordamning asosiy turlari kognitiv va xulq-atvor terapiyasi.
4-daraja: Ongsizlik bilan hissiy ziddiyatlar. 
Ushbu daraja uchun eng keng tarqalgan tashxis “nevroz” yoki “nevrotik 
toʻqnashuv”dir. Hissiy buzilishlarning ongli tomoni va ongsiz tomoni yoki “ikki 
baravar tubi” mavjud. Bunday hollarda, tashqi kuzatuvchiga qarama-qarshiliklar va 
etarli boʻlmagan reaksiyalar ta’sir qiladi. Bolalarda yoki oʻspirinlarda biz koʻpincha 
“reaksiyaning shakllanishi” yoki “ortiqcha kompensatsiya” deb nomlanadigan 
narsalarni kuzatamiz, bu esa oxir-oqibat xarakterologik kasalliklarga olib kelishi 
mumkin. Ushbu darajadagi gipoteza psixodinamik psixoterapiyani talab qiladi. 
Terapevt ong osti jarayonlari va qarshilik bilan shugʻullanadi.