Jizzax politexnika instituti arxitektura va qurulish fakulteti

utkazish uchun kompyuter tarmoklari
Kimmatbaxo kogozlar bozorining samaradorligi kup jixatdan uning kanchalik kompyuterlashtirilganligiga boglik. Xozir jaxon moliya bozorida samarali ishlash uchun kompyuterlash darajasini yaxshi egallash zarur. Global tarmok kompyuter tarmogi SIT (Fransiya) va Taurus (London xalkaro fond birjasi) tizimlarida keng kullaniladi.
Kimmatbaxo kogozlar bozorini elektron usulida tashkil etishga va bozor ishtirokchilarining yagona axborot muxitini kullab-kuvvatlashga keng e’tibor beriladi. Axborotlarning turli xil okimini muvofiklashtirish va tizimga solishga ixtisoslashgan tashkilotlar paydo bulmokda. Masalan, AKSH kimmatbaxo kogozlar bozorida kimmatbaxo kogozlar industriyasini avtomatlashtirish korporatsiyasi shunday tashkilotlardan sanaladi.
Kimmatbaxo kogozlar oldi-sotdisida buyurtmalar bilan xabarlar formatini standartlash masalalari kupincha xalkaro darajada xal etiladi. (Bu narsa ayniksa turli xil milliy va regional kompyuter tarmoklari orkali ma’lumotlar almashuvida muxim).
Standartlash buyicha Xalkaro Tashkilot tomonidan kabul kilingan standartlar mavjud bulib, ular kimmatbaxo kogozlarni olish va yuborish xamda ular oldi-sotdisiga egalik kilish, kimmatbaxo kogozlarni kodlash va sertifikatlarni rakamlash xakidagi ma’lumotlar formatini belgilaydi.
Global tarmok tuzilmasi
Umumiy xolatlarda global tarmok kompyuterlar va terminallar ulangan aloka tarmokchasini ulaydi. Lokal tarmokka birlashgan kompyuterlarni ulashga ruxsat beriladi. Aloka tarmokchasi ma’lumotlarni uzatish kanali va kommunikatsiya tugunlaridan iborat. Mijoz-foydalanuvchilar ishlaydigan kompyuter ishchi stansiyalar deb yuritiladi. Foydalanuvchilar takdim etadigan tarmok resurslari manbai serverlar deb yuritiladi.
Serverlar tarmok buylab axborotni tez uzatish uchun, axborotni dasturiy ta’minot yordamida vazifalarni bajaruvchi kompyuterlardir. Bu tugunlar aloka tarmogining ishlash samaradorligini ta’minlaydi. Kurib chikilgan tarmok tuguni xisoblanadi va global tarmokda kullaniladi.

Foydalanilgan adabietlar:

1. 
   Gulomov S. S., SHermuxammedov A. T., Begalov B. Iktisodiy informatika. T.: «Ukituvchi», 1999y.
   
2. 
   Abduvoxidov A. M., Pozilov B. K. Zamonaviy axborot texnologiyasi. T.: 1999y.
   

3. Informatika. Bazovыy kurs. Pod redaksiey S.V.Simonovicha
Sank-Peterburg, 2001g.
4. V. Passikov. Zaщita kompyuternoy informatsii. M: «Nauka», 2001g.
5. Informatika . Pod redaksiey prof. N.V. Makarovoy M.: 1997g.
6. Axborot tizimlari va texnologiyalari. Akad.S.Gulomov va boshkalar.
T.: «SHark», 2000y.
7. www.ziyonet.uz

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA О‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI