Joba: O`zbekstan Respublikası agrar siyasatı

T.r.	Traktordın’ tartıw klası	Nominal tartıw ku’shi, kH
Usı klasqa tiyisli traktor markası
1	0,2	1,8 den 5,4 ge shekem	Mini traktorlar
2.	0,6	5,4 den 8,1 shekem	TTZ-3
3.	0,9	8,1 den 12,6 shekem	TTZ-60, T-28X
4.	1,4	12,6 den 18 shekem	TTZ-80, MT3-8
5.	2	18 den 27 shekem	T-50
6.	3	27 den 36 shekem	DT-75M, T-150
7.	4	36 dan 45 shekem	T-4
8.	5	45 ten 54 shekem	K-100A, K-70
9.	6	54 ten 72 shekem	T-100
10.	7	72 den 108 shekem	T-13

Nominal tartıw ku’shi dep, orta tıg’ızlıq angizdin’ nominal ıg’allıg’ına (8 den 18% ke shekem) ha’m de traktordı maksimal tartıwı FIK qamrawı (shegarası)da do’n’gelekli traktordın’ shataksirashi 18% ten, shınjırlı traktordın’ shataksirashi 5% ten artpawı da ha’reket qıla alatug’ın tartıw ku’shine aytıladı.

Sırt el ma’mleketlerde standartlaw boyınsha xalıq aralıq sho’lkem (MSO) sıpatlamasına qarag’anda awıl xojalıg’ında isletilip atırg’an traktorlar dvigatellerinin’ nominal aylanıw chastotası quwat alıw valındag’ı (QOV) o’lshengen quwat boyınsha xarakterlenedi.

Traktor- do’n’gelekli yamasa shınjırlı o’zi ju’rer mashina bolıp, tirkeme yamasa ornatpa awıl xojalıq ha’m basqa mashinalardı jıljıtıw ha’m de ha’reketke keltiriw, sonday-aq, priseplerdi tartıwg’a arnalg’an.

Bugungi ku’nde awıl xojalıg’ında isletilip atırg’an traktorlar to’mendegi belgileri boyınsha klassifikatsiyalanadı.

Wazıypasına qaray: ulıwma jumıslarg’a arnalg’an traktorlar; universal-chopiq; arnawlı.

Улыўма жумысларға арналған traktorlar тийкарғы аўылхожалық жумысларын, аўыл хожалығында жетилистирилип атырған o’simliklеrgе ислеў бериўде улыўма жумысларды орынлаўға (жерди сүриў, жалпы култивация етиў, boronalaў, frezerlеў, mаlalaў ҳәм басқа жумыслар) ислетиледи. Bunday traktorlarғa бүгинги күнде respublikamыz атызларында ислетилип атырған тракторларды көриў мүмкин, чяғный: VT- 100, VT-150, T- 4 A, T- 150 K, K-701, Magnum, MX-135 ҳәм басқалар.

Universal- chopiq traktorlarы chopiq етилетуғын егинлер қатар арасына ислеў бериўде ҳәм оларды жыйнап алыўда ислетиледи. Bunday traktorlarғa төмендеги тракторларды көрсетиў мүмкин, яғный: TTZ-80.10; TTZ-80,11; TTZ-100K.10; TTZ-100K.11; TTZ-60.10; TTZ-60.10; T-28X4, MTZ-80, MTZ-82, MTZ-80X ҳәм басқалар.

1981-жылda Toshkent motor zavodi qurilishi to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Ishlab chiqarish uchun Minsk motor zavodining (MTZ) D-240 rusumli dvigateli asos qilib olindi.

1985-жылda birinchi dvigatel yig‘ildi va 1987-жылdan boshlab D-243 dvigatellari seriyali ishlab chiqarila boshlandi.

1993-жылda Tаshkent motor zavodы «Adjind svissital» Italiya firmasы менен birgе O‘zbekstаn Respublikasы xalыq хожалығын dizellеr бойынша талабын қанаатландырыў ушын қоспа кәрхана шөлкемлестирилди. Шығарылған өнимниң bir бөлими eksportқа мөлшерленген еди.

1996-жылdan баслап O‘zbekstаn Respublikasы Vazirlar Mahkamasining қаврарына муўапық Tаshkent traktor zavodынda (TTZ) AQSH тың «Keys» маркалы traktorlarы ислеп шығарыла баслады. Соның менен бирге «Tashselmash» бирлеспесинде «Keys» маркалы dәn жыйнаў ҳәм paxta teriў mashinalarы да ислеп шығарыла басланды. Усы маркалы mashinalarғa motor ислеп шығарыў «O‘zltal-motor» AU сына тапсырылды.

Алып барылған изертлеў жумыслары өткерилгеннен соң 4VT-3,9A ҳәм 6VT-5,9A маркалы «Cimmins» firmasынda шығарылатуғын dizellеr taңlandi. Ҳәзирги дәўиргеше (2003-жыл) тутыныўшыларға 4000 «Kamminz» dvigatellеri jo‘nеtildi.