Joul-tomson effekti


Download 0.94 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana28.12.2022
Hajmi0.94 Mb.
#1070627
  1   2   3
Bog'liq
Anvar 2-mustaqil ish



Toshkent Tibbiyot Akademiyasi 
Tibbiy biologik ish 103-b guruh talabasi 
Jo’raboyev Anvarning tayyorlagan
Mustaqil ishi 
 
Mavzu:
Ideal gazning ichki energiyasi 
 
 
 
Tekshirdi:Ibragimova Muyassar 


JOUL-TOMSON EFFEKTI
 
REJA: 
 
Ideal gazning ichki energiyasi
 
 
Tomson tajribasi
 
 
Joul Tomson effekti bilan Van der 


Vaalsning tenglamasidagi tuzatmalar
Real gazda molekulalar orasidagi o‘zaro ta'sir kuchlari katta 
ahamiyatga ega ekanligini ko‘rib o‘tgan edik. Shuning uchun real 
gazning ichki energiyasi uning molekulalari harakatining kinetik 
energiyasi bilan molekulalarning o‘zaro ta'sir potensial energiyasi 
yig‘indisidan iborat bo‘ladi:

Molekulalarning o‘zaro ta'sir potensial energiyasi ular orasidagi 
o‘rtacha masofaga bog‘liq, shuning uchun E
p
gazning hajmiga 
bog‘liq bo‘lishi kerak. Atrofdagi jismlar bilan energiya 
almashmagan holda gazning hajmi o‘zgarsa, uning ichki 


energiya zahirasi o‘zgarmaydi va bu holda yuqoridagi (I) 
tenglamadan quyidagi kelib chiqadi:
ya'ni, real gazning hajmi o‘zgarishi bilan uning potensial 
energiyasi o‘zgarganda gaz molekulalari harakatining kinetik 
energiyasi ham o‘zgarishi kerak. o‘zgarmas hajmdagi issiqlik 
sig‘im C

real gaz uchun ham faqat molekulalar harakatining 
kinetik energiyasi bilan aniqlanganligi sababli bu holda E
k
=C
v
T 
tenglik (bir mol uchun) o‘z kuchini saqlaydi va (II) munosabatdan 
quyidagini olamiz:


Bu ifodadan shunday xulosa kelib 
chiqadi: atrofdagi jismlar bilan issiqlik 
almashinmay va tashqi ish bajarilmay real 
gazning hajmi o‘zgarsa, unin harorati ham 
o‘zgaradi. Bunday hodisani kuzatishga 
birinchi bo‘lib uringan kishi Jeyms 
Jouldir.
Joul C jo‘mrakka ega bo ‘lgan naycha 
bilan tutashtirilgan ikki A va B idishlarni 
suvli kaliometrga joylashtirgan . B 
idishning havosi so’rib olingan bo‘lib , A 
idishdagi havo biror p bosimga ega 
bo‘lgan . Jo‘mrak ochilgach A idishdagi 


havo B idishga oqib chiqib , tashqi ish 
bajarmagani holda kengayadi . Joul bu 
tajribasida kaliometrning harorati 
o‘zgarmaganligini payqagan. Shunga 
asosan , u gazning ichki energiyasi 
o‘zgarmaydi deb xulosa chiqardi.
Bir qancha vaqtdan keyin Joul mana shu 
tajribani Uilyam Tomson bilan birgalikda 
yanada sezgirroq talqinda qayta takrorladi. A 
va B idishlarni naychiga g‘ovak to‘siq 
joylashtirildi (o‘ngdagi rasm). Naycha issiqlik 
o‘tkazmaydigan modda bilan o‘ralgan. A va 

Download 0.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling