K arim a q osim ova

1. Savod o'rgatishda analitik-sintetik tovush m etodi shaxsni shakl­
lantirish maqsadiga ko‘ra ta ’limiy va o'stiruvchi xarakterda bo'ladi, 
nutqiy m ashqlar orqali aqliy o'sishini ta'm in laydi, o 'qishning ongli 
bo'lishini talab etadi.
2. A nalitik-sintetik tovush m etodi 
tashkiliy tomondan quyidagi ikki 
davrga bo'linadi:
a) alifbegacha tayyorlov davri;
b) alifbo davri.
B unda yozuvga o 'rg atish o 'q ish g a o 'rg atish bilan parallel holda 
olib boriladi.
3. A nalitik-sintetik tovush m etodida 
psixolingvistik nuqtai nazar- 
dan quyidagilarga e ’tibor qaratiladi:
a) savod o'rgatish bolalam ing jonli nutqiga, ular egallagan nutq 
malakasiga asoslanadi;
b) savod o'rgatishga tovush asos qilib olinadi, unda tovushni ajra- 
tishga, analiz va sintez qilishga, tovushlar artikulatsiyasiga, bolalarda 
fonem atik eshitishni rivojlantirishga k atta aham iyat beriladi;
d) 
o'qish birligi sifatida b o 'g 'in olinadi, b o 'g 'in ustida ishlashga 
katta aham iyat beriladi.
M etodning shakllanish va tashkil topish jarayonidagi tam oyillari 
quyidagilardir:
1. Ta’lim jarayonini tashkil etish nuqt'ai nazaridan: savod o'rgatish 
jarayonida o'quvchilarga differensial va individual yondashish (bu 
bolaning um um iy rivojlanishi ham da o 'q ish va yozishga tayyorligiga 
bog'liq).
2. 0 ‘qitishning istiqboli nuqtai nazaridan: gram m atika, so 'z yasali- 
shi, imlo, leksikologiyaga oid bilim larni nazariyasiz am aliy asosda 
m untazam berib borish.
3. Psixolingvistik nuqtai nazaridan: tovush va harfni o'qitishning 
qulay usulini izlash, tovush va harflam ing m osligini, osonligini, ta ’­
lim ning tarbiyaviy va o'stiruvchi xarakterini hisobga olish.
T a ’lim jarayo n ida o'quvchilarga tarbiya ham berib boriladi. T a r­
biyalash didaktikaning m uhim tam oyillaridandir. M aktabda axloqiy

---

tarbiya beriladi, ilmiy dunyoqarash elem entlari shakllantiriladi. Bolalar 
darsda om m aviy siyosiy tushunchalarni egallaydilar.
,,Alifbe“ sahifalarida do'stlik, baynalm ilal m unosabat, bolalar 
m ehnati, tab iat, kattalar m ehnati. bolalar o 'yinlari, oila, m aktab 
hayotiga oid rasm lar berilgan, turli m avzularda m atn lar keltirilgan. 
Bular bolalarda o 'z a ro do'stlik, m ehnatsevarlik, m eh n atn i qadrlash, 
kattalarga h u rm at, kichiklarga izzat, tabiatni sevish va asrash, hay- 
vonot dunyosiga qiziqish, ularni m uhofaza qilish, m aktab va o'qishni 
sevish, u m u m an, estetik tarbiyani shakllantiradi. D em ak, bolalarga 
axloqiy, g'oyaviy-siyosiy, m ehnat va estetik tarbiya berish ham savod 
o'rgatish vazifasiga kiradi.