K arim a q osim ova
(ch, j ), c h u q u r til orqa (q, g ‘, x)
Download 48 Kb. Pdf ko'rish
|
Ona-tili-oqitish-metodikasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qishda kishmish pishmasmish, pishsa kishmish gishmasmish.
(ch, j ),
c h u q u r til orqa (q, g ‘, x), b o 'g 'iz tovushi (h) artikulatsiyasini ko'rsatish qiyin. A m m o bunday tovushlarning hosil bo'lishini tushuntirish uchun o 'qituvchi, o 'quvchilar diqqatini jalb qilgan h o lda, tovushni talaffuz qilib ko'rsatadi, so 'ngra o 'quv ch ilar talaffuz qiladilar. Bunday usulni bir necha bor takrorlagan m a ’qul. Diksiya ustida ishlash o'q u v chilar n utqini tushunarli, sof, tiniq, jarangd or bo'lishiga erishishdir. U savod o'rg atish uchun ham , ifodali o 'qish, orfoepik va orfografik m alakani, xushovozlik ko'nikm asini o'stirish uchun ham ju da m uhim dir. Yaxshi diksiya tovush hosil qi- luvchi apparatning egiluvchanligiga bog'liq, shuning uch u n diksiyani o'stirish m ashqlari tovush hosil qiluvchi apparatning egiluvchanligini oshirishga qaratiladi. Diksiya ustida ishlashda quyidagicha m ashq tu rlarid an foydala nish m um kin: 1. Baland talaffuzni m ashq qilish: M asalan, sara-sh ira-sara-sh ira kabi so'zlarni ovozni to qichqiriqqacha balandlatib, so'ngra esa ovozni to shivirlashgacha pasaytirib talaffuz qilish. 2. Talaffuz tem pini m ashq qilish. Shu sara-sh ira kabi so'zlarni sekin talaffuz qilib, tem pni asta tezlashtira borish. 3. Ayrim undosh tovushlam i, ayniqsa, o 'q u v chilar qiyinchilik bilan yoki n o to 'g 'ri talaffuz qiladigan so'zlarn i qayta talaffuz qilish mashqi. 4. M urakkab tovush birikm alarini talaffuz qilishni m ashq qilish. Buning u c h u n tez aytishlardan foydalaniladi. Misol: Qishda kishmish pishmasmish, pishsa kishmish gishmasmish. Bolalarni so'zlayotganda to 'g 'ri nafas olishga, tovushlam i to 'g 'ri talaffuz qilishga o'rgatish zarur. B a’zi to rtin cho q bolalar tovushni talaffuz qilishga uyaladilar. Bunday vaqtda tovushni, so'zni xor bilan talaffuz qildirish, xor bilan o'qitish, tez aytishlarni xor bilan ayttirish foydalidir. Savod o'rgatish davrida o'quvchilar nutqini o‘stirish B oshlang'ich t a ’lim ning asosiy vazifalaridan biri o'quvchilar nutqini o'stirishdir. N u tq o'stirish u c h yo'nalishda: so 'z ustida ishlash, so 'z birikmasi va gap ustida ishlash, bog'lanishli nutq ustida ishlash orqali am alga oshirilishi m etodik adabiyotlarda qayd etilgan. Savod o'rgatish darslarida ham yuqoridagi u c h y o'nalish bo'y icha ish olib boriladi. O na tilidan olib boriladigan ishlam ing ham m asi, shu jum ladan savod o'rgatish ham o'q u vch ilar nutqi va tafakkurini o'stirish bilan bog'liq holda uyushtiriladi. Savod o'rg atish davridagi ishlam ing miqyosi keng bo'lib, ekskursiyalar, bolalam ing kuzatishlari, predm et va sujetli rasm yuzasidan suhbat va shu kabilar bilan bog'lanadi. Bu davrda o 'q u v ch ilar nutqini o'stirishning vazifalari quyidagilardan iborat: 1) o'q u v chilar nutqidagi kam chiliklam i to 'g'rilash; 2) ularning ta sa w u r va tu shuncha doirasini kengaytirish bilan bog'liq holda lug'atini boyitish; 3) o 'q u v c h ila r nutqidagi ayrim s o 'z la m in g m a ’nosiga aniqlik kiritish; 4) gap va u c h -to 'rt gapli kichik „hikoya" (bog'lanishli nutq)n i og'zaki to 'g 'ri tuzish ko'nikm asini o'stirish. B olalar bu davrda, birinchidan, kiyim -kechak, ish qurollari, m evalar kabi p redm etlar bilan tanishish yordam ida so 'z n i ongli ish latishga; ikkinchidan, turli sodda yig'iq gap Download 48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling