insonlar bo'lsa, tipratikan o'g'ri, qallob birovning ustidan kuladigan
kishilar timsolidir.
„O'jar Toshbaqa" masalidagi Toshbaqa hayotdagi o'jar, qaysar, o 'z
bilganidan qolm aydigan, ko'ngli tusaganini qiladiganlar timsolidir.
Boshlang'ich sinflarda masalni o'rganayotganda bolalarni masalni
ifodali o'qishga va uning m azm unini qisqa, ba’zan bir necha so'z bilan
aytib berishga, ayrim qatnashuvchilarning xarakterli xususiyatlarini
aniqlab, o'zaro qiyoslashga o'rgatish m uhim aham iyatga ega.
M asalning allegorik m azm uniga to'xtalm asdan, bosh qahramon
qiyofasini tahlil qilishga kirishiladi. 1-sinfda bolalar masalni hayvonlar
haqidagi ertakka o'xshash kulguli asar kabi qabul qilsalar, 2-sinfdan
boshlab ular masaldagi hayvonlam ing xatti-harakati, o'zaro m unosa
batlari ba’zan kishilar hayotida ham uchrashini, masal axloqiy bilim
beradigan hikoya ekanini, ko'proq sh e’riy tarzda bo'lishini, unda
kishilardagi ayrim kamchiliklar tasvirlanishini bilib ola boshlaydilar.
Masallarda yashiringan o'tkir kinoya, voqealam ing te z-te z o'rin
alm ashinib turishi uni bir maromda o'qishga xalaqit beradi. Shuning
uchun ifodali o'qish ga yetarli malaka hosil qilm agan o'quvchi a w a l
matn bilan yaxshilab tanishib chiqishi lozim .
Masal tahlil qilinayotganda, voqea rivojini jon li tasaw ur qilish,
obrazlam i aniq idrok etishda o'quvchilarga yordam berish zarur.
C h u non ch i, ularga ayrim epizodlarni so 'z bilan tasvirlash, ba’zilariga
o'qituvchi yordam ida tavsif berish, ishning oxirgi bosqichida rollarga
bo'lib o'qish kabilarni tavsiya qilish maqsadga muvofiq. Q ahram on-
larga tavsif berishda uning xatti-harakati bilan birga, tilning o'ziga xos
Do'stlaringiz bilan baham: |
