va bu orqali o'quvchilar m a’naviy ozuqa ola boshlaydilar. Bu bilan
bolada kelajakka intilish, orzu-havas, mehnatga chanqoqlik, xayru
ehsonda sofdillik, ona-V atanga m ehr-m uhabbat, fidoyilik, m illiy
g'urur, m atonat, m ehr-oqibat, do'stlik, ezgulik kabi yuksak hislar
paydo bo'ladi.
Jumladan, masal janridagi asarlar ham boladagi qo'pollik, qo'rslik,
yolg'onchilik, yalqovlik, beparvolik kabi illatlarni bartaraf etishda
yordam beradi. Lekin amaldagi boshlang'ich sin f „O 'qish kitobi"
darsliklarida masal janriga kam o'rin berilgan. Vaholanki, bola tarbi
yasida m asalning o'rni beqiyosdir. Masaldagi qissadan hissa o'quvchi
matndagi e ’tibordan chetda qoldirgan, yuzaki o'qib o'tib ketgan,
yaxshi anglashga harakat qilm agan o'rinni, bo'shliqni to'ldiradi.
3 -sin f „O'qish kitobi“dan o'rin olgan „Q aysarbuzoqcha" (O .Q o 'ch -
qorbekov) masali oilasi, o'rtoqlari, do'stlaridan ajralib, yom on yo'llarga
kirib qolgan, oqibatda ko'ngilsiz holatlarga tushib qolgan bolalam i tar-
biyalashda katta ahamiyatga ega. U shbu masaldagi asosiy xulosa masal
oxirida berilgan qissadan hissada, ya’ni ota-bobolarim iz yaratib, bizga
nasihat sifatida qoldirgan „Bo'Iinganni bo'ri yer" hikmatida o 'z ifodasini
topgan. Bu hozirgi kunda maqol tusini olgan. Shoir esa bundan juda
ustalik bilan foydalangan.
„C hum oli va T ipratikan “ masali esa nasriy turga mansub bo'lib,
unda C hum oli tim soli orqali bolalar halollikka o'rgatiladi, har bir
narsani, u katta yoki kichik bo'Iishidan qat’iy nazar, so'rab olishga,
egasining ruxsati bilan foydalanishga d a ’vat etiladi. M asalni o'qishda
bolalar Tipratikan tim soliga tanqidiy nazar bilan yondashadilar, agar
15 H o m id iy H . va boshq. A d ab iy o tsh u n o slik te rm in lari lu g 'a ti. - Т .:
„ O 'q itu v c h i" , 1967. 104 - b et.
Do'stlaringiz bilan baham: |
