Olma
—
ol-m a; o -l-m -a
—
to ‘rtta tovush, to ‘rtta harf, ikki unli tovush, ikki undosh tovush,
ikki b o 'g 'in .... Bu usuldan o ‘quv yilining ikkinchi yarm ida va keyingi
sinflarda ham fonetik tahlil sifatida foydalaniladi.
4. Jarangli va jarangsiz undoshli so'zlarni am aliy taqqoslash:
dil-til,
zira-sira
kabi.
Savod o'rgatishda analiz va sintez bir-biridan ajratilm aydi, chunki
analiz o 'q ish jarayonini egallash u ch u n zam in yaratadi, sintez esa
k o'proq o 'q ish m alakasini shakllantiradi.
II. Sintez mashqlari.
1. Tovush tom onidan analiz qilingan so'zni yoki b o 'g 'in n i talaffuz
qilish va uni kesma harfdan tuzish (yozish); shu so 'z yoki b o 'g 'in n i
o'qish.
2. O 'rganilgan undosh yoki unli bilan
(na, ni, no; la, lo, li; ay,
uy, oy, ...)
b o 'g 'in jadvalini tuzish; b o 'g 'in jadvalini kitobdan yoki
m atndan o'qish; kesma harflardan b o 'g 'in jadvalini tuzish.
3.
B ola-lola-tola, boy-soy-loy, baxt-taxt, on a-ota, mosh-bosh
kabi
bir undosh h a rf bilan farqlanadigan yoki
ona-ana, u kki-ikki, osh-ish
kabi bir unli h a rf bilan farqlanadigan so'zlarni o'qish (bunday so'zlarni
o'quvch ilam ing o'zlari topib o 'q ish lari m um kin).
4. S o'zning boshiga yoki oxiriga bir h a rf qo'shib, yangi so 'z hosil
qilib o'qish:
ola-lola, osh-bosh, oy-toy, boy, soy, !oy; о ‘roq-so ‘roq; ol-
xol, sol; sa va -sa va t; son-oson; a yiq-qayiq; olti-oltin.
5. S o 'z o'rtasiga h a rf q o'shib, yangi so'z hosil qilib o'qish:
k o'm a k-
ko'lm ak, zirak -ziyrak, tana-tashna, sila-siyla
kabi.
6. B o 'g 'in larn i alm ashtirib yangi so 'z hosil qilish va o'qish:
Gulnor-
Do'stlaringiz bilan baham: |