K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit

1-bo‘lim bo‘yicha jami	2600	1-bo‘lim bo‘yicha jami
6200
2-bo‘lim. Joriy aktivlar		2-bo‘lim. Majburiyatlar
Ishlab chiqarish zaxiralari	4500	Qisqa muddatli kreditlar	1000
Tayyor mahsulotlar	1500	To‘lanadigan schetlar	600
Tovarlar	1300	Olingan avanslar	1400
Pul mablag‘lari	200	Byudjet oldidagi qarzlar	600
Debitorlik qarzlar	500	Ish haqi bo‘yicha qarzlar	500
2- bo‘lim bo‘yicha jami	8000	Sug‘urta bo‘yicha qarzlar	200
		Boshqa qarzlar	100
		2- bo‘lim bo‘yicha jami	4400
BALANS	10600	BALANS	10600

Buxgalteriya balansining turlari. Korxonalar tomonidan tuziladigan buxgalteriya balansini turli belgilari bo‘yicha tasniflash mumkin, masalan tuzilgan sanasiga qarab, ma’lumotlarni jamlash hajmiga qarab, sub’ektlarni moliyalashtirilishiga qarab, regulirovka schetlari qoldiqlari hisobga olinganligiga qarab va boshqa belgilari bo‘yicha (4-chizmaga qarang).
Tuzilgan sanasiga ko‘ra buxgalteriya balansini quyidagi turlarga ajratish mumkin: kirish ( yoki ta’sis ) balansi; boshlang‘ich va hisobot balansi; tugatish balansi; birlashtirish va ajratish balansi.
Kirish yoki ta’sis balansi deganda korxonaning davlat ro‘yxatidan o‘tgan sanasiga, ya’ni ta’sis etilgan kuniga tuzilgan balansi tushuniladi. Odatda ushbu sanaga tuzilgan balansning aktivida faqat ta’sischilarning yangi tashkil etilgan korxona oldidagi qarzi, balansning passivida esa e’lon qilingan ustav kapitalining miqdori ko‘rsatiladi.

Buxgalteriya balansi

1.Kirii (ta’sis) balansi
2.Boshlang‘ich balans
3.Hisobot balansi
4.Tugatish balansi
5.Birlashtirish va ajratish balansi

Tuzilgan sanasiga ko‘ra

1.Yig‘ma balans

2.Alohida balans
3.Konsolidatsiyalashtirilgan balans

Ma’lumotlarni jamlashiga ko‘ra

Sub’ektlarni moliyalashtiri-lishiga ko‘ra

1.Davlat byudjetidagi muassasalar
balansi
2.Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar
balansi

Ma’lumotlarni jamlash sikllariga ko‘ra

1.Sinov balansi
2.Tuzatilgan sinov balansi
3.Yakuniy balans

Regulirovka schyotlar ma’lumotlarini hisobga olganiga ko‘ra

1.Balans –brutto
2.Balans -netto

4-chizma. Buxgalteriya balansini tasnoflash asoslari

Boshlang‘ich balans deganda hisobot davri boshiga, hisobot balansi deganda esa hisobot davrining oxiriga tuzilgan balans tushuniladi. Hisobot balansi keyingi davr uchun boshlang‘ich balans bo‘lib hisoblanadi.
Tugatish balansi – korxona tugatilishi sanasiga tuzilgan balans.
Birlashtirish balansi – ikki va undan ortiq korxonalar bir biri bilan qo‘shilganda qo‘shilish sanasiga tuzilgan balans.
Ajratish balansi – bu korxona ixtiyoridan mustaqil boshqa korxona ajralib chiqganda bir – biriga mablag‘larni topshirish va qabul qilish sanasiga tuzilgan balans.
Ma’lumotlarni jamlash darajasiga ko‘ra balans yig‘ma va alohida balans turlariga bo‘linadi.
Yig‘ma balans - bu bir tizim korxonalari balanslari moddalarini gorizontal holda jamlash natijasida tuzilgan balans, masalan trest, konsern, kompaniya, vazirlik va shu kabi yuqori organlar tomonidan tuzilgan balans.
Alohida balans –bu har bir ho‘jalik yurituvchi sub’ekt tomonidan tuzilgan balans.
O‘z qaramog‘ida sho‘’ba xo‘jalik jamiyatlariga ega bo‘lgan bosh korxonalar konsolidatsiyalashtirilgan balans tuzadilar. Bu balansni mohiyati va tuzish tartibiga 13- bobda to‘xtalamiz.
Subektlarni moliyalashtirilishiga qarab balans bir biridan tubdan farq qiladigan davlat byudjetidagi muassasalar balansi va xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar balansiga bo‘linadi.
Hisob ma’lumotlarini jamlash sikllariga ko‘ra sinov balansi, tuzatilgan sinov balansi va oxirgi yakuniy balans turlarini ajratish mumkin.
Sinov balansi – bu vaqtinchalik schetlar yopilmasdan tuzilgan, shuningdek 1 yanvargacha ayrim schetlar bo‘yicha hisob-kitoblar ma’lum sabablarga ko‘ra oxirigacha amalga oshirilmagan holda tuzilgan dastlabki balans. Bunday balansni tuzish tartibi chet el korxonalari amaliyotida keng tarqalgan.