K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

Std = Fst (Zst) + Stx + Sbx + Bom -Gr - Schx -D - F bu yerda: Fst (Zst) - soliq tortilgungacha bo'lgan foyda yoki zarar Stx - soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan xarajatlar;
Sbx - liisobot davrida soliq bazasidan chegirilmaydigan, lekin kelgusidachegirilib boriladigan xarajatlar;
Schx - soliq bazasidan hisobot davrida chegiriladigan xarajatlar; Bom -beg‘araz olingan mulk;
Gr - olingan grant va subsidiyalar;
D - olingan dividendlar;
F - olingan foizlar.
- Soliqqa tortiladigan foyda (Stf) - bu soliqqa tortiladigan daromaddan foyda solig‘ini hisoblashuchun imtiyoz sifatidachegirib tashlanadigan xarajatlami ayirgandan keyin qoladigan foyda summasi, ya’ni:
Stf = Std -I
bu yerda: I - imtiyoz sifatida soliqqa tortiladigan daromaddan chegiriladigan xarajatlar hamda soliqdan ozod etilgan foyda summasi.
Soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan xarajatlar deganda Soliq kodeksi va «Mahsulot (ish, xizmatjlami ishlab chiqarish va sotish xarajatlari hamda moliyaviy natijalami shakllantirish to‘g‘risidaNizom»ga muvofiq moliyaviy natijalami shakllantirishda soliqqacha foyda summasini kamaytirishga olib borilgan, hisobotda sotish tannarxi, davr xarajatlari va moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar tarkibida aks ettirilgan xarajatlar tushuniladi. Bunday xarajatlar tarkibiga, chunonchi me’yordan ortiq islilab chiqarishdagi yo‘qotishlar, me’yordan ortiq vakillik xarajatlari, moddiy yordam va kompensasiyalar, avtotransport korxonasining asosiy vositalari va boshqa aktivlarini sotish va boshqa chiqimlaridan ko‘rilgan zararlar va boshqa shu kabi xarajatlar kiradi. Ulaming to‘liq ro‘yxati Soliq kodeksining 147-moddasida keltirilgan. Soliq qonunchiliga asosan avtotransport korxonalari soliq solish bazasiga qayta qo'shiladigan xarajatlami mustaqil hisoblashlari, ular summasini foydasolig‘i hisob-kitobiningalohidasatrida ko‘rsatishlari lozim.
Hisobot davrida soliq bazasidan chegirilmaydigan, lekin kelgusida chegirilib boriladigan xarajatlar deganda9440 «Kelgusida soliq bazasidan chegiriladigan xarajatlar» schotdaaks cttirilgan xarajatlar tushuniladi. Bundayxarajatlarning to‘liqro‘yxati Soliq kodeksining 146-moddasidakeltirilgan. Ushbu xarajatlar ham foyda solig‘ i hisob-kitobining alohida satrida ko‘rsatiladi.